tazî

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Rengdêr)  IPA^(kilîd): /tˤɑ:'zi:/, طازی
• (Navdêr 1)  IPA^(kilîd): /tʰɑ:'zi:/, تازی
• (Navdêr 2)  IPA^(kilîd): /tʰɑ:'zi:/, تازی

Rengdêr

Jinek li erdê tazî rûniştiye.

tazî, t-ya nerm û z-ya stûr

1. bêcil, rûs, rût, ti cil li ber ne, ti cil lê ne

Ji wêjeya klasîk

• Hemûwan dê ker bi ker kit
  Taziyê uryan im ez
  Perde çû ez mame tazî — (Feqiyê Teyran ~1620)

Jê

• çîptazî
• tazîtî
• (Lêker) tazî bûn
• (Lêker) tazî kirin
• (Navdêr) tazîbûn
• (Navdêr) tazîkirin
• (Rengdêr) tazîbûyî
• (Rengdêr) tazîkirî

Etîmolojî

Hevreha farisî تازی‎ (tazî: 1. tajî 2. talanker, şelîner), pehlewî tazîk, têkilî -taz- ku rehê dema niha ji lêkera texten (bezîn, bazdan) e, avestayî tek-, teçeyti- (bezîn, lezîn) û teke- (robar, herik), osetî тæх (tex: beza), sanskrîtî तक्ति (tekti-), slaviya kevn тєшти (têşti: herikîn), rûsî течь (têçi), sirboxirwatî teći / те̏ћи, yûnaniya kevn ταχύς (taxûs: bilez, beza), sekeyî/skîtî teke- (beza; xurt), latviyayî čakls (zîrek), almanî û holendî dienen (xizmet kirin, "di xizmeta kesekî de bezîn/lezîn"), swêdî tjäna (xizmet kirin), inglîzî thew (xulam - êdî nayê bikaranîn) hemû ji proto-hindûewropî * tekʷ- (lezîn, bezîn). Ji eynî rehî herwiha: tajî, taze, teze, tacik û belkî tezî û çist. Tazı ya tirkî ji zimanekî îranî hatiye wergirtin.

Werger

• Almanî: Bloß → de, Akt → de m, ^?fasernackt → de, ^?unverhüllt → de
• Erebî: عاري‎ → ar, عریان‎ → ar, ^?المأتم‎ → ar
• Farisî: لخت‎ → fa, عریان‎ → fa, ^?برهنه‎ → fa, ^?سوگ‎ → fa, ^?عاری‎ → fa, ^?عزا‎ → fa
• Fransî: nu → fr
• Inglîzî: naked → en, ^?bawdy → en, ^?powdery → en, ^?stark naked → en, ^?unadorned → en, ^?unclad → en, ^?unclothed → en, ^?sky clad → en
• Latînî: nudus → la
• Spanî: desnudo → es n
• Tirkî: çıplak → tr

Navdêr 1

tazî mê, t-ya req û z-ya zirav

1. behî, şînî, serxwaşî,
   rêûresma binaxkirina kesek mirî, xemgîniya bo kesek mirî

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تازی‎

Etîmolojî

Ji erebî تَعْزِيَة‎‎ (taʿziya) ji عزاء‎ ('ezai). Guherîna "e'" (e+eyn) bi "a" di peyvên ji erebî wergirtî de di kurdî de diyardeyeke asayî ye. Ketina "-ye" ya nîşana zayenda mê ji peyvên ji erebî wergirtî di kurdî de ew jî fenomeneke tîpîk e.

Bi zaravayên din

• Soranî: tazê, tazye

Werger

• Almanî: bloß → de, entblößt → de, nackt → de, unbekleidet → de
• Farisî: ماتم‎ → fa
• Fransî: nu → fr
• Inglîzî: funeral → en, gymno- → en, mourning → en, ^?denudate → en
• Tirkî: cıbıl → tr, nü → tr, şallak → tr, üryan → tr, yalıncak → tr, anadan doğma → tr, donsuz → tr, yalın → tr

Navdêr 2

tazî mê û nêr, t-ya nerm û z-ya stûr

1. ereb

Bikaranîn

• Ehmedê Xanî jî di helbestên xwe de ji bo Ereban gelek caran peyva "tazî" bi kar tîne.

Etîmolojî

Hevreha farisî تازی‎ (tâzi, “ereb”), pehlewî tāzīgān.

Werger

• Almanî: Araber → de
• Farisî: عرب‎ → fa, تازی‎ → fa
• Inglîzî: arab → en
• Tirkî: arap → tr