qilêr

Kurmancî

Rengdêr

qilêr

1. qirêj, pîs, gemar, genî
   • Ne zengil bi derî re hebû ne ji doqikek, her weha ji şilîyê rûyê wî peqik dabû û di qilêr de mabû. — (Robert Louis Stevenson, (terciman: Ciwanmerd Kulek), Meseleya Seyr a Dr. Jekyll û Mr. Hyde, Avesta, 2020, r. 10, ISBN 978-605-2246-80-1)
   • Ez ê aniha bi vê bedenê de bimîziiim
     Heta go misqalek qilêr û xwîn pê ve nemîne! — (H. Kovan Baqî, Heteroglossîa^[1], Na Yayınları, r. 209)

Nîşeyên karanînê

Bi pirranî bo qirrêjiyên li ser mirovî bi kar tê, wek pîsiya destan û cil û bergan.

Herwiha

• qelêr

Dijmane

• paqij
• bijûn
• temîz
• xawên

Bide ber

• gemarî
• genî
• helal
• heram
• leke
• lewitî
• şêlî
• tewizî
• zelal

Etîmolojî

Bo bêhtir agahî binêre qirêj, nayê zanîn. Dibe ku têkildarî gil, bide ber soranî گڵاو (gllaw, “qirrêj, qilêr”) lê guherrîna dengî bêrave ye.

Jê

• qilêrî

Werger

• Farisî: قبیح → fa, چرک → fa, نا پاکی
• Holendî: vuil → nl
• Îngilîzî: dirty → en, dinginess → en, dingy → en, dirt → en, filth → en, grime → en, impure → en, smutty → en, sordid → en, squalid → en, ^?litter → en, ^?squalor → en
• Tirkî: kirli → tr, mülevves → tr, kir → tr, pasak → tr, şaibe → tr, pasaklı → tr

• Almanî: Dreck → de m, ^?Unrat → de

Navdêr

Tewandina qilêr
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	qilêr	qilêr
Îzafe	qilêra	qilêrên
Çemandî	qilêrê	qilêran
Nîşandera çemandî	wê qilêrê	wan qilêran
Bangkirin	qilêrê	qilêrino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	qilêrek	qilêrin
Îzafe	qilêreke	qilêrine
Çemandî	qilêrekê	qilêrinan

qilêr m

1. qirêjî, pîsî, gemarî, genîtî
   • Ew nixumandin ne ku we ji qilêra bedenê dişo, lê ji îsafa rihet şedetîk e li ber Xwedê. — (Mihemed Selîm Siwarî, Mizgînî : Încîla bi Kurdî^[2], r. 496)
   • Tu li qilêra guh û bestika wî binêr! — (1983, Şems Qemer, Mêzîn^[3], Na Yayınları, r. 79)