mih

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA: /mɘh/ ~ /miː/
• Jihevqetandin: mih

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	mih	mih
Ravek	miha	mihên
Çemandî	mihê	mihan
Nîşandera çemandî	wê mihê	wan mihan
Bangkirin	mihê	mihino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	mihek	mihin
Îzafe	miheke	mihine
Çemandî	mihekê	mihinan

Mih û berx.

Çend mih.

mih mê

1. Ajalek çarpî ye bi hirî ye û tê dotin
   • 1683, Ehmedê Xanî, Nûbihara Biçûkan:

   Pêşî, û paşî dubur; uz̤n-i guh; eṭrûş-i kerr
   Z̤ewb ?bihatin (helandin); z̤eneb dûv e; biraştî şewaʾ
   Şat-i pez e; ḍeʾn-i mih; meʿz-i bizin; hecm e, ker

2. pezê mê (derdorên Dihokê)
3. Mirova/ê sernerm.

Hevmane

• (devokî) mî
• mêşin
• (klasîk) مه (mih)

Cûnên bizin û mihan

• hoş, poş: bizna têkde reş û guhboz.
• hemis, himbis: bizna reşa navçav û alekên wê gîxên spî yan sorekî vekirî pêde hatîn û binzik û dehmen spî yan sor.
• hemdanî: cûnekî pezîye: cûne pezekî guhdirêj û guhpan û hirîkurt û dûngşor e.
• çûr, çûr: cûne bizneka hûr û têrşîr û mûxelek e, mûyê wê merez e, şel û şepik jê diêne çêkirin.
• çal: bizna hemû leşê wê reş, tenê enîya wê pinîyeka spî lê..
• kerîs, kurrîs: miha guhên wê qut û kurtik.
• kewîs, kewîsar, kewîser: miha leşê wê spî û navçav zîwanî pinîyên reş yan sor lê û guhên wê boz. Gelek cûn jê hene
• riser: riser:miha rengê navçavan di navbera reş û qehweyî de yan bi ser reşekî xwelîkî ve..
• tebeş: Miha navçav û ser û guh pêk ve reng xwelîkî.

— (Îsmaîl Şahîn di Koma "Zimanê Kurdî" li ser Rûnameyê de, 12/2012)

Têkildar

• beran
• berx
• berindir
• beyindir

• pez
• sewal
• tewal

Binere herwiha

• bizin
• nêrî
• kar

• terş
• terş û tewal

Navê zanistî

• Ovis aries

Bi zaravayên kurdî

• Kurmancî: mih
  • Reşî: mihi
• Soranî: merr
• Feylî: mye
• Hewramî: mê
• Zazakî: mî, meşna
• Lekî: mê

Etîmolojî

Ji proto-aryayî *mayšáh, ji proto-hindûaryayî *mayšás, ji proto-hindûewropî *móysos. Hevreha avestayî 𐬨𐬀𐬉𐬱𐬀‎ (maēša), sanskrîtî मेष (meṣá), partî 𐭌𐭉𐭔 (mēš), soranî mê, feylî mye, lekî mê, hewramî mey, belûçî میش (mēš), pehlewî 𐭬𐭩𐭱 (mēš), farsî میش (mīš), prûsiya kevn moasis, îrlendiya kevn. Bo guherîna Ş bi H di kurmancî de, binêre herwiha: çav / çehv, tî / tihnî, heyv û hîn (hîn bûn/kirin).

• proto-hindûewropî: *moiso- ("mih; meşk")

• proto-aryayî: *maiša- ("mih")

avestayî: maeša- ("mih")

pehlewî: meš ("mih")

farisî: meš ("mih")

belûçî: meš ("mih") ... ^{alfabeya arî}

kurdî: mī ("mih")

hewramî: miş ("mih")

zazakî: meşna ("mih")

soranî: merr

sanskrîtî: mešá ("mih")

rusî: mex ("çerm")

latviyayî: maiss ("çante")

lîtwanî: maišas ("çante") ...

Çavkanî: Horn p.226, MacKenzie P.122 | Pokorny: 447

Werger

• Baskî: ardi ^→ eu
• Belarusî: авечка ^→ be
• Sirboxirwatî: ovan ^→ sh m
• Bretonî: dañvad ^→ br m, maout ^→ br m
• Bulgarî: овца (ovca)
• Çekî: ovce ^→ cs
• Çînî: 綿羊 ^→ zh
• Danmarkî: får ^→ da
• Albanî: delja ^→ sq
• Elmanî: Schaf ^→ de n, Hammel ^→ de m
• Erebî: غنم ^→ ar, نعجة ^→ ar
• Esperantoyî: ŝafo ^→ eo
• Estonî: lammas ^→ et
• Farisî: ميش ^→ fa
• Ferî: seyður ^→ fo
• Fînî: lammas ^→ fi
• Fransî: mouton ^→ fr m
• Friyolî: piore ^→ fur, fede ^→ fur
• Frîsî: skiep ^→ fy
• Galîsî: ovella ^→ gl
• Guwaranî: ovecha ^→ gn
• Holendî: schaap ^→ nl
• Mecarî: juh ^→ hu
• Îbranî: כֶּבֶשׂ ^→ he
• Indonezî: domba ^→ id, biri-biri ^→ id
• Inglîzî: sheep ^→ en, ewe ^→ en, ^?female sheep ^→ en
• Înterlîngua: ove ^→ ia, ove ^→ ia m
• Îrî: caora ^→ ga
• Îtalî: pecora ^→ it
• Îzlendî: fé (sauðfé)
• Japonî: 羊 ^→ ja (ひつじ, hitsuji)
• Kannadayî: kuri ^→ kn
• Katalanî: ovella ^→ ca m
• Sirboxirwatî: ovca ^→ sh
• Ladînoyî: biescia ^→ lad
• Latînî: ovis ^→ la m
• Latviyayî: aita ^→ lv
• Lîtwanî: avis ^→ lt
• Makedonî: овца (ovca)
• Maltayî: nagħġa ^→ mt
• Norwecî: sau ^→ no, får ^→ no
• Oksîtanî: feda ^→ oc
• Papyamentoyî: karné ^→ pap
• Polonî: owca ^→ pl
• Portugalî: ovelha ^→ pt m
• Romî: bakri ^→ rom m, bakro ^→ rom m
• Romanî: oaie ^→ ro
• Romansh: nursa
• Rusî: овца (ovca)
• Samiya bakurî: sávza ^→ se
• Sardînî: brebei ^→ sc, barveghe ^→ sc, chessi ^→ sc, tzicca ^→ sc
• Sirboxirwatî: овца (ovca)
• Sorbiya jorîn: wowca ^→ hsb
• Skotî: caora ^→ sco
• Slovakî: ovca ^→ sk
• Slovenî: ovca ^→ sl m, oven ^→ sl m
• Sorbiya jêrîn: wojca ^→ dsb
• Spanî: oveja ^→ es m
• Swêdî: får ^→ sv
• Tirkî: koyun ^→ tr, marya ^→ tr
• Ukraynî: вівця (wiwc'a)
• Volapûkî: jip ^→ vo
• Weylsî: dafad ^→ cy m
• Yûnanî: πρόβατο ^→ el