lêv
Binêre herwiha: lev
Kurdî[biguherîne]
Bilêvkirin[biguherîne]
[biguherîne]
| Zayenda mê ya binavkirî | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | lêv | lêv | ||
| Îzafe | lêva | lêvên | ||
| Çemandî | lêvê | lêvan | ||
| Nîşandera çemandî | wê lêvê | wan lêvan | ||
| Bangkirin | lêvê | lêvino | ||
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | lêvek | lêvin | ||
| Îzafe | lêveke | lêvine | ||
| Çemandî | lêvekê | lêvinan | ||
lêv mê
- deriyên devî,
herdu deriyên devî yên nerm û bigoşt yên ku ji hev dûr dikevin dema ku dev vedibe- lêva jêrîn anku lêva binî û lêva jorîn anku lêva serî.
- lêv ramûsandin yan ramûsan anku lêv maç kirin
- rex, hindav, tixûb, sinor
- li ser lêva zinarê
- dev an rexê jorîn yê amanan anku firaqan:
Ji wêjeya klasîk[biguherîne]
- Zanim mecala name xwend
Lêvan tebessum kir ji qend— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Bi alfabeyên din[biguherîne]
Bi zaravayên kurdî[biguherîne]
- Kurmancî: lêv
- Reşî: lêv
- Soranî: lêw
- Kurdiya başûrî: lêw, liç
- Lekî: liç
- Hewramî: lew, liç
- Zazakî: lew
Etîmolojî[biguherîne]
Hevreha soranî لێو (lêw), kurdiya başûrî lêw, hewramî lew, zazakî lew, farisî لب (leb), tacikî лаб (lab), pehlewî leb, latînî labium û labrum, îtalî û spanî labio, portugalî lábio, katalanî llavi, fransî lèvre, danmarkî læbe, norwecî leppe, swêdî läpp, inglîzî û holendî lip, almanî Lippe, latviyayî û lîtwanî lūpa... hemû ji proto-hindûewropî *leb- (livlivîn, livîn, leqîn > lêv).
Heman peyv herwiha serekaniya peyvên bi wateyên alîstin yên gelek zimanan e, bo nimûne: hîtîtî 𒇷𒅁𒍣 (le-ep-zi), yûnaniya kevn λάπτω (láptō), latînî lambō, ermeniya kevn լափեմ (lapʿem), rûsî ло́пать (lópatʹ: dabilandin, daûrandin)...
Peyva îranî bi taybetî bi forma xwe ya farisî ketiye çend zimanên tirkîkî: ozbekî lab, oyxurî لەۋ (lew) (lew). Ew herwiha wek لب (leb) ketibû tirkiya osmanî jî lê di tirkiya niha de ji rewacê ketiye. Heman peyva îranî herwiha ketiye hinek zimanên Başûrê Asyayê jî: ûrdûyî لب (leb - li gel ہونٹھ /hõṭh/ ya xwemalî) û hindî लब (lab - li gel होंठ /hoṇṭh/ ya xwemalî)
Peyvên kurdî liv, livîn, livandin, livlivîn, livlivandin û hwd. belkî ji ji heman rehî bin lê bi ihtimaleke mezintir ji lebitîn in ku ji erebî ye.
Çavkanî: Çabolov r. 588, Chyet r. 354, Horn r. 212, MacKenzie r. 128, Pokorny r. 651, Schwartz r. 282, Watkins r. 47 |
Jê[biguherîne]
Werger[biguherîne]
- Aramî: ܣܦܬܐ → arc (septho)
- Çînî: 嘴唇 (zuǐchún)
- Albanî: buzë → sq
- Almanî: Lippe → de mê
- Altayiya başûrî: эрин
- Inglîzî: lip → en
- Atîkamekwî: ockicai
- Başkîrî: ирен
- Korsîkayî: labra
- Damariya rojhilat: ipˈtiano
- Danmarkî: læbe → da
- Erebî: شفة → ar (şefe)
- Farisî: لب (leb)
- Spanî: labio → es
- Esperantoyî: lipo → eo
- Ferî: vørr
- Fînî: huuli → fi
- Fransî: lèvre → fr
- Frîsî: lippe
- Gagawzî: dudak
- Gujaratî: હોઠ → gu
- Hindî: होंठ (ho.nth'), लब
- Yûnanî: χείλος → el (khílos) nêr
- Grîkoyî: chilo nêr
- Îbranî: שפה mê
- Mecarî: ajak → hu
- Yakutî: уос
- Îdoyî: labio → io
- Indonezî: bibir → id
- Înterlîngua: labio
- Înuîtî: ᑲᒃᑭᕕᐊᖅ (kakkiviaq) (lèvre supérieure)
- Îtalî: labbro → it
- Japonî: くちびる → ja (kuchibiru), 唇 → ja (kuchibiru)
- Katalanî: llavi → ca
- Koreyî: 입술 (ipsul)
- Karaçay-balkarî: эрин
- Qazaxî: ерін (erin)
- Xakasî: ирiн
- Kirgizî: эрин → ky
- Kotavayî: kutc
- Kumikî: эрин
- Latînî: labea, labia, labium → la, labrum
- Lingalayî: ebɛbú, lobɛbú, mbɛbú
- Komorî: ɗomo (domo)
- Malezî: bibir
- Malagasî: molotra → mg
- Maltayî: xoffa
- Mohawkî: óhsa
- Holendî: lip → nl
- Nogayî: эрин
- Norweciya bokmålî: leppe → no
- Oksîtanî: pòt → oc
- Papyamentoyî: lep
- Portugalî: lábio → pt
- Romanî: vuśt
- Romanyayî: buză → ro
- Rusî: губа → ru (gouba)
- Samiya bakurî: bavssa
- Sirboxirwatî: usna → sh
- Şîngazîcayî: ɗomo, mwomo
- Swêdî: läpp → sv
- Tagalogî: labì
- Teteriya krîmî: dudaq
- Teterî: ирен → tt
- Çuvaşî: тута
- Tofalarî: аас ӄыдыы
- Tuvanî: эрин
- Tirkî: dudak → tr
- Tirkmenî: dodak
- Zuluyî: udebe, uludebe