lêv

 Binêre herwiha: lev

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /leːv/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: lêv

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	lêv	lêv
Îzafe	lêva	lêvên
Çemandî	lêvê	lêvan
Nîşandera çemandî	wê lêvê	wan lêvan
Bangkirin	lêvê	lêvino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	lêvek	lêvin
Îzafe	lêveke	lêvine
Çemandî	lêvekê	lêvinan

lêv (1)

lêv mê

1. Herdu deriyên devî yên nerm û bigoşt yên ku ji hev dûr dikevin dema ku dev vedibe.

   lêva jêrîn anku lêva binî û lêva jorîn anku lêva serî.

   lêv ramûsandin yan ramûsan anku lêv maç kirin

   • Ji bo kêfa jina min lê neşikê û wê tempoya xwe dewam bike, bêyî ku kes bibîne min li mitfaxê lêvên wê maçî kir, tepek li kulîmeka wê ya rastê xist, bi çend gotinan pesnê wê da, pê rê bişirîm, paşê dageriyam odeya rûniştinê û min mêvan keremî xwarinê kirin. — (Firat Cewerî, Payiza Dereng, Avesta, 2014, r. 16)
2. rex, hindav, tixûb, sinor

   li ser lêva zinarê

3. dev an rexê jorîn yê amanan anku firaqan:

   Kûp heta ber lêvê tijî bû.

Ji wêjeya klasîk

• Zanim mecala name xwend
  Lêvan tebessum kir ji qend— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: لێڤ‎
• kurdî-krîlî: лев

Jê

• bilêvker
• bi lêv kirin
• bilêvkirin
• lêvdar
• lêvdudik
• lêvqelew
• lêvstûr
• lêvzirav
• lêvandin
• lêvî
• lêv ziwa bûn

Etîmolojî

Hevreha soranî لێو‎ (lêw), kurdiya başûrî lêw, hewramî lew, zazakî lew, farisî لب‎ (leb), tacikî лаб (lab), pehlewî leb, latînî labium û labrum, îtalî û spanî labio, portugalî lábio, katalanî llavi, fransî lèvre, danmarkî læbe, norwecî leppe, swêdî läpp, îngilîzî û holendî lip, almanî Lippe, latviyayî û lîtwanî lūpa... hemû ji proto-hindûewropî *leb- (livlivîn, livîn, leqîn > lêv).

Heman peyv herwiha serekaniya peyvên bi wateyên alîstin yên gelek zimanan e, bo nimûne: hîtîtî 𒇷𒅁𒍣‎ (le-ep-zi), yûnaniya kevn λάπτω (láptō), latînî lambō, ermeniya kevn լափեմ (lapʿem), rusî ло́пать (lópatʹ: dabilandin, daûrandin)...

Peyva îranî bi taybetî bi forma xwe ya farisî ketiye çend zimanên tirkîkî: ozbekî lab, oyxurî لەۋ‎ (lew) (lew). Ew herwiha wek لب‎‎ (leb) ketibû tirkiya osmanî jî lê di tirkiya niha de ji rewacê ketiye. Heman peyva îranî herwiha ketiye hinek zimanên Başûrê Asyayê jî: ûrdûyî لب‎‎ (lb‎) (leb - li gel ہونٹھ‎‎ (honṭh‎) /hõṭh/ ya xwemalî) û hindî लब (lab - li gel होंठ /hoṇṭh/ ya xwemalî)

Peyvên kurdî liv, livîn, livandin, livlivîn, livlivandin û hwd. belkî ji ji heman rehî bin lê bi ihtimaleke mezintir ji lebitîn in ku ji erebî ye.

Çavkanî: Çabolov r. 588, Chyet r. 354, Horn r. 212, MacKenzie r. 128, Pokorny r. 651, Schwartz r. 282, Watkins r. 47 |

Bi zaravayên din

• Soranî: lêw
• Kurdiya başûrî: lêw, liç
• Lekî: liç
• Hewramî: lew, liç
• Zazakî: lew, lêw

Werger

• Abxazî: ақьыша (āk̍əšā)
• Adîgeyî: ӏупэ (ʾ°pă)
• Afrîkansî: lip → af
• Aghulî: кӏентӏв
• Aklanon: bibig
• Albanî: buzë → sq m
• Almaniya Pennsylvania: Lipp m, Lefz m
• Almanî: Lippe → de m, Lefze → de m, Schnauze → de m
• Amharî: ከንፈር (känfär)
• Aramî:

  Îbranî: ספתא‎ m (septhā, septho)

  Siryanî: ܣܦܬܐ‎ m (septhā, septho)

• Arçî: кӏветӏ
• Argobbayî: ከንፈር (känfär)
• Asamî: ওঁঠ (ü̃th)
• Astûrî: llabiu → ast n
• Avarî: кӏветӏ (ḳweṭ)
• Azerî: dodaq → az
• Bajwayiya kendava rojava: sedi boa'
• Baskî: ezpain
• Başkîrî: ирен (iren)
• Bau bidayuh: bibin
• Belarusî: губа́ m (hubá)
• Belûçî: لنٹ‎ (lunṭ)
• Bengalî: ঠোঁট → bn (ṭhõṭô)
• Bugî: wiwe
• Bukidnon manoboyiya rojavayî: bivig
• Bulgarî: у́стна m (ústna)
• Burmayî: နှုတ်ခမ်း → my (hnuthkam:)
• Çamicuroyî: c̈hiila
• Çekî: ret → cs n
• Çepangî: नर्‌पुन्‌
• Çînî:

  Kantonî: 嘴脣 (zeoi² seon⁴), 口脣 (hau² seon⁴)

  Mandarînî: 嘴脣 → zh (zuǐchún)

• Danmarkî: læbe → da g
• Dargwayî: кӏентӏ (ḳenṭ)
• Dusuniya navendî: munung
• Elwîrî-wîderî: لو‎ (lev)
• Erebî: شَفَة‎ m (šafa)

  Erebiya misrî: شفة‎ m (šiffa)

  Erebiya hîcazî: شِفَّة‎ m (šiffa), شَفَايِف‎ pj (šafāyif)

• Ermenî: շրթունք → hy (šrtʿunkʿ), շուրթ → hy (šurtʿ)

  Ermeniya kevn: շուրթն (šurtʿn)

• Esperantoyî: lipo → eo
• Estonî: huul → et
• Etiyopiya klasîk: ከንፈር (känfär)
• Evenî: хэмэ̇н (həmə̇n)
• Evenkî: хэмун (həmun)
• Eweyî: nuyi
• Farisî: لب‎ → fa (lab)
• Ferî: vørr m
• Fînî: huuli → fi
• Fransî: lèvre → fr m
• Gaelîka skotî: bile m
• Galîsî: beizo → gl n, labio → gl n, labre n, beco n, lipe n
• Godoberî: кӏотӏи
• Gorontaloyî: biihu
• Gotî: 𐍅𐌰𐌹𐍂𐌹𐌻𐍉 m (wairilō)
• Gujaratî: હોઠ → gu n (hoṭh)
• Gurcî: ტუჩი → ka (ṭuči), ბაგე (bage)
• Guwaranî: tembe
• Haîtî: pobouch, lèv
• Higaononî: damulmug
• Hindî: होंठ n (hoṇṭh), लब → hi n (lab)
• Hmongî: di ncauj
• Holendî: lip → nl m
• Indonezî: bibir → id
• Îbranî: שָׂפָה‎ m (safá)
• Îdoyî: labio → io
• Îgboyî: egbugbere onu
• Îngilîziya kevn: weolor n an m, lippa n
• Îngilîzî: lip → en
• Îranunî: mudul
• Îrlendiya kevn: bus
• Îrlendî: liopa n, beola n pj
• Îtalî: labbro → it n
• Îzlendî: vör → is m
• Japonî: 唇 → ja (くちびる, kuchibiru)
• Jarawa: ən-imun
• Javayî: lambé
• Kabardî: ӏупэ (ʾ°pă)
• Kapampanganî: balungus
• Kapverdî: bexu, bexu
• Katalanî: llavi → ca n
• Kaurnayî: taaminu
• Keçwayî: wirp'a
• Khinalugî: тӏал (ṭal)
• Kirgizî: эрин → ky (erin)
• Kîmaragangî: motoburui munung
• Kîngalî: තොල (tola)
• Koreyî: 입술 → ko (ipsul)
• Kornî: gweus m
• Latînî: labium → la nt, lābrum nt, labellum nt
• Latviyayî: lūpa m
• Lawsî: ຮິມຝີປາກ (him fī pāk)
• Lîgûrî: labro n
• Lîtwanî: lūpa → lt m
• Lombardî: lavor n
• Lotudî: munung
• Luksembûrgî: Lëps m
• Makasarî: bibere
• Makedonî: усна m (usna)
• Malayalamî: ചുണ്ട് → ml (cuṇṭŭ)
• Malezî: bibir → ms
• Maltayî: xoffa m
• Mançûyî: ᡶᡝᠮᡝᠨ (femen)
• Maorî: ngutu
• Mazenderanî: لمچ‎ (lamč)
• Mecarî: ajak → hu
• Melanauyiya navendî: bibeh
• Misrî: (spt m)
• Mîkmakî: nsi
• Mongolî: уруул → mn (uruul)
• Morî bawah: wiwi
• Mwanî: mvunyo
• Nahwatliya klasîk: tēntli
• Nanayî: пэмун (pemun)
• Narragansettî: mussissttoon
• Navajoyî: adaaʼ
• Nedersaksî: Lipp → nds m
• Negidalî: [skrîpt hewce ye]tneg (hemun)
• Norsiya kevn: vǫrr m
• Norwecî: leppe → no g
• Oriyayî: ଓଠ (oṭhô)
• Oroçî: хэму (hemu)
• Orokî: пэму (pemu)
• Oromoyî: hidhii
• Osetî: был (byl)
• Osmanî: طوداق‎ (dudak), لب‎ (leb), شفه‎ (şefe)
• Oygurî: لەۋ‎ (lew), كالپۇك‎ (kalpuk)
• Ozbekî: lab → uz
• Piedmontîsî: làver n
• Plodîşî: Lepp m
• Polonî: warga → pl m
• Portugalî: lábio → pt n
• Puncabî: ਬੁੱਲ੍ਹ n (bullh)
• Qazaxî: ерін (erın)
• Qiptî: ⲥⲫⲟⲧⲟⲩ n pj (sphotou)
• Rohingyayî: uñth
• Romagnolî: làbar n
• Romancî: lef m, levz m, levza m, leavz m, leavza m, leiv m
• Romanî: uśt n
• Romanyayî: buză → ro m, buze pj
• Rungusî: munung
• Rusî: губа́ m (gubá), уста́ nt pj (ustá)
• Sabah bisayayî: mumud
• Samî:

  Samiya înarî: poovsâ

  Samiya kildînî: пэфс (pefs)

  Samiya bakurî: bavssa

  Samiya skoltî: põõus

  Samiya başûr: bangseme

• Sanskrîtî: ओष्ठ → sa (oṣṭha)
• Santalî: ᱞᱩᱴᱤ (luṭi)
• Sebopî: bive
• Sebwanoyî: ngabil, wait
• Sicîlî: mussu → scn n, labbru → scn n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: у̏сна m

  Latînî: ȕsna → sh m

• Sîlhetî: ꠑꠥꠐ (ṭúṭo)
• Slovakî: pera → sk m
• Slovenî: ustnica → sl m, ustna m
• Solonî: emme
• Spanî: labio → es n, labro → es n
• Swêdî: läpp → sv g
• Şîngazîcayî: ɗomo 5 an 6
• Tabasaranî: кӏвантӏ (ḳ°anṭ)
• Tacikî: лаб → tg (lab)
• Tagal murutî: ruvil
• Tagalogî: labi → tl
• Taosî: łòxóyna
• Tarifitî: anšuš n, ayenšiš n
• Tayî: โอษฐ์ → th, ริมฝีปาก → th
• Telûgûyî: పెదవి → te (pedavi)
• Teterî: ирен → tt (iren)
• Timugon murutî: bibil
• Tirkî: dudak → tr
• Tirkmenî: dodak
• Tumbukayî: mlomo
• Udiheyî: хэму (hemu)
• Ugarîtî: 𐎌𐎔𐎚 (špt)
• Ulçî: пэму (pemu)
• Urdûyî: ہونٹ‎ n (honṭ), لب‎ n (lab)
• Ûkraynî: губа́ m (hubá)
• Viyetnamî: môi → vi
• Volapûkî: lip → vo
• Weylsî: gwefus → cy m, min n
• Wolofî: tuñ → wo
• Ximêrî: បបូរមាត់ → km (bɑɑboumŏət)
• Yagnobî: лап
• Yidîşî: ליפּ‎ m (lip)
• Yûnanî: χείλος → el nt (cheílos), χείλι → el nt (cheíli)

  Kevn: χεῖλος nt (kheîlos)

• Zhuangî: naengbak
• Zuluyî: udeɓe