evîn
Here nagîvasyonê
Here lêgerînê
Binêre herwiha: EvînKurdî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
| Zayenda mê ya binavkirî | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | evîn | evîn | ||
| Îzafe | evîna | evînên | ||
| Çemandî | evînê | evînan | ||
| Nîşandera çemandî | wê evînê | wan evînan | ||
| Bangkirin | evînê | evînino | ||
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
| Navkî | evînek | evînin | ||
| Îzafe | evîneke | evînine | ||
| Çemandî | evînekê | evîninan | ||
evîn mê
- hez jê kirin
(bi taybetî ji bo mirovan: zelam ji jinê, jin ji zelamî, zelam ji zelamî, jin ji jinê û hwd.) - navê jinan, navê keçikan
- Hevalê min ji Evînê hez dike.
Ji wêjeya klasîk[biguhêre]
- Şubhê Ferhad û Şirînê
Wer ji ber 'işq û evînê
Min di rê çit ev kilox— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Bi alfabeyên din[biguhêre]
Herwiha[biguhêre]
- vîn (2)
Hevmane[biguhêre]
Jê[biguhêre]
- bievîn
- bievînî
- evîndar
- evîndarî
- evînî
- evînname
- evînnameyî
- evînbaz
- barê evînê
- bersiva evîna (kesekê/î) (ne)dan
- derdê evînê
- evîna bi dîtina pêşîn
- evîna canî
- evîna giyanî
- evîna hevberî filankesê/î
- evîna jidil
- evîna jin û mêran
- evîna ji qesta
- evîna keç û kurran
- evîn kirin
- evîna platonî
- ketin evînê
Etîmolojî[biguhêre]
Herwiha hevîn, forma "kurdîkirî" ji peyva "hebîn", belkî bi têkilkirina li gel peyva "vîn, viyan" ya esil-kurdî, ji erebî حب (ḥebbe: hez kirin, vîn, viyan) + -în ya kurdî, têkilî حب (ḥubb: evîn, eşq, viyan, işq), hevreha aramî ܚܘܒܐ (ḥubba: evîn, hezkirin, viyan, vîn), îbrî אהב (ehev). Bo guherîna b/v bide ber "bab/bav, xirab/xirav, vapor/bapor..." Herwiha bo ketina "h" bide ber van peyvan: hesp/esp, erzan/herzan, ewr/hewr, asin/hesin..." Ne ji "e+vîn" hatiye çêkirin ji ber ku di kurdî pêşpirtikek wisa ya peyvsaz nîne.
ئهوین (ewîn) ya soranî vê dawiyê ji kurmancî (behdînî) hatiye wergirtin û hê jî baş di soranî de belav nebûye. Ji eynî rehê erebî: hebandin, hebîb, mehbûb, mihbet...
Ji Proto-Indo-Êranî: *wánas bide ber Sansikrîtî वनस् (vánas).
Dûnde[biguhêre]
- → Soranî: ئهوین (ewîn)
Werger[biguhêre]
- Afrîkansî: liefde → af
- Albanî: dashuri → sq
- Almanî: Liebe → de
- Amazîxiya fasî: ⴱⴰⴷⴰⴷ (badad), ⵜⴰⵢⵔⵉ (tayri)
- Inglîzî: love → en, affection → en
- Inglîziya kevn: lufuch
- Erebî: حب → ar (ḧubb), عشق → ar ('işq)
- Ermenî: սեր → hy (ser)
- Azerî: sevgi → az, məhəbbət → az, eşq → az
- Başkîrî: мөхәббәт (möxäbbät), ғишыҡ (ğišïq)
- Bambarayî: diya, diyanye, kamu
- Baskî: maitasun → eu
- Belarusî: любоў (liuboŭ), каханне → be (kakhannie)
- Bretonî: karantez → br
- Bulgarî: любов → bg (lubov)
- Katalanî: amor → ca
- Şampanyî: amour
- Şawî: tayri
- Çerokî: ᏥᎨᏳᎢ (tsigeyui)
- Çînî: 爱 → zh (ài)
- Koreyî: 사랑 → ko (sarang), 애정 → ko (aejeong)
- Kornî: kerensa
- Haîtî: lanmou
- Sirboxirwatî: ljubav → sh
- Danmarkî: kærlighed → da
- Diwalayî: ndolo
- Spanî: amor → es
- Esperantoyî: amo → eo
- Estonî: armastus → et
- Ewondoyî: eding
- Farisî: عشق → fa (ʿešq)
- Ferî: ást → fo, kærleiki
- Fînî: rakkaus → fi
- Frankoprovansî: (savoyard) amouèr
- Fransî: amour → fr
- Frîsî: leafde
- Gaelîka skotî: gràdh → gd, spèis
- Îrlendî: grá → ga
- Gagawzî: sevgi, sevda, sevdä
- Galoyî: amour
- Weylsî: cariad → cy
- Gurcî: სიყვარული (siq̇varuli)
- Gotî: 𐍆𐍂𐌹𐌾𐌰𐌸𐍅𐌰 (frijaþwa)
- Yûnanî: αγάπη → el (agápi), έρωτας → el (érotas)
- Yûnaniya kevn: ἀγάπη (agápê), ἔρως (érôs), στοργή (storgế), φιλία (philía)
- Gujaratî: પ્રેમ → gu (prēma)
- Hawsayî: soyayya
- Îbranî: אהבה → he
- Îbranî: אַהֲבָה
- Hindî: प्यार → hi (pyaar), प्रेम → hi (prem), इश्क → hi (ishk), मुहब्बत → hi (muhabbat), मोहब्बत → hi (mohabbat)
- Mecarî: szerelem → hu, szeretet → hu
- Yakutî: таптал (taptal)
- Indonezî: cinta → id, asmara → id
- Înuîtî: ᑕᑯᑦᓱᒍᓱᑉᐳᖅ (takutsugusuppuq)
- Îzlendî: ást → is, kærleikur → is
- Îtalî: amore → it
- Japonî: 愛 → ja (ai), 愛情 → ja (aijō), 恋 → ja (koi), 恋愛 → ja (ren’ai)
- Karaçay-balkarî: сюймеклик
- Qazaxî: махаббат (maxabbat), сүйіспеншілік (süyispenşilik)
- Xakasî: хыныс (xınıs)
- Kîkûyûyî: wendo
- Kotavayî: rena
- Kumikî: гьашыкълыкъ (haşıqlıq)
- Lawsî: ຄວາມຮັກ (khuām hak)
- Latînî: amor → la
- Lazî: ყოროფა (q̇oropa)
- Latviyayî: mīlestība → lv
- Lingalayî: bolingo
- Lîtwanî: meilė → lt
- Luksembûrgî: Léift → lb
- Makedonî: љубов (ljubov)
- Malezî: kasih
- Malagasî: fitiavana → mg, fitia → mg
- Maltayî: ħbieb
- Maratî: प्रेम (prem), प्रीति (prīti)
- Holendî: liefde → nl, affectie → nl, min → nl
- Nepalî: माया → ne (māyā)
- Nganasanî: мәнюбся, дярсәгә
- Norwecî: kjærlighet → no
- Oksîtanî: amor → oc
- Ozbekî: sevgi → uz, muhabbat → uz
- Papyamentoyî: amor, stimashon
- Puncabî: ਪਿਆਰ (piār)
- Polonî: miłość → pl
- Portugalî: amor → pt
- Romanyayî: dragoste → ro, iubire → ro, amor → ro
- Rusî: любовь → ru (lubov)
- Sanskrîtî: प्रीतिः → sa (prītiḥ)
- Sirboxirwatî: љубав → sh (ljubav)
- Şîngazîcayî: mahaɓa (mahaba)
- Slovakî: láska → sk
- Slovenî: ljubezen → sl
- Sonxayî: baji
- Sirananî: lobi
- Swêdî: kärlek → sv
- Swahîlî: upendo → sw
- Siryaniya klasîk: ܚܘܒܐ (ḥuba)
- Tacikî: ишқ → tg (išq)
- Tagalogî: pag-íbig
- Tamîlî: அன்பு → ta (aṉpu), பாசம் → ta (pācam)
- Teteriya krîmî: sevgi, aşq, sevda
- Teterî: мәхәббәт → tt (mäxäbbät)
- Çekî: láska → cs
- Tayî: ความรัก → th (kwaam rák)
- Tîbetî: བརྩེ་དུང་། (brtse dung)
- Tuvanî: ынакшыл (ınakşıl)
- Tirkî: aşk → tr, sevda → tr, sevgi → tr, muhabbet → tr
- Tirkmenî: söýgi, yşk, muhabbet
- Ûkraynî: кохання → uk (kokhannya)
- Viyetnamî: tình yêu → vi