dêw

 Binêre herwiha: dew

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA: /deːw/

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dêw	dêw
Ravek	dêwê	dêwên
Çemandî	dêwî	dêwan
Nîşandera çemandî	wî dêwî	wan dêwan
Bangkirin	dêwo	dêwino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dêwek	dêwin
Îzafe	dêwekî	dêwine
Çemandî	dêwekî	dêwinan

Dêwek jinekê direvîne.

dêw bi gelemperî nêr e

1. hin afirandiyên aşopî anku çîrokî yên pir mezin
2. kesa/ê pir zexim anku gir

Ji wêjeya klasîk

• Lê ko hişyar im gelo yan xewn e min dîtî bi xwab
  Dêwê mel'ûn û munafiq ê Xudê rûreş kirî
  Ma bi bala hilkişêtin 'aqibet çî bit selab— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)

Herwiha

• dêwel

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دێو

Bide ber

• cin
• firîşte
• perî

Etîmolojî

Hevreha soranî دێو‎ (dêw), zazakî dêw (devoka Çewlîgê dêb, dyêb), belûçî dêw, farisî ديو‎ (dîv, dêv), peştûyî dêw, pehlewî dêv, hexamenişî deyve-, avestayî 𐬛𐬀𐬉𐬬𐬀 (deêve-, deêwe-), sanskrîtî देव (devá: xweda), rûsî диво (dîvo: ecêb), latînî dīvus (xwedayî) û deus (xweda > fransî dieu, spanî dios), latviyayî dievs (xweda), lîtwanî dievas (xweda), yûnaniya kevn Ζεύς (Zêûs: xweda, Zeûs), hîtîtî 𒅆𒍑 (sîus: xweda), inglîziya kevn Tīw (xweda > inglîziya nû Tuesday = sêşem, "roja Tīwî")... hemû ji proto-hindûewropî *deywós (xweda, esmanî) ji *dyew- (esman, roja li esmanan) ku herwiha serekaniya diēs (roj, 24 saet) ya latînî ye.

Pêşî wateya peyvê "xweda" bû lê paşî di zimanên îranî de maneya wê guherî û bû "xwedayê jêrîn, dêw, şeytan".

ديو (diyû) ya erebî, dev ya tirkî, دیو (dîv) ya osmanî, դեւ (dêw) ya ermeniya kevn, դև ya ermeniya nû, დევი (dêvî) ya gurcî, دیو (dîv) ya urdûyî, див (dîv) ya sirbî, div ya xirwatî... ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Çavkanî

• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
• Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
• The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi inglîzî û rûsî): http://starling.rinet.ru/
• Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка, (Tsabolov, R. L.: Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî, (2-beşî) (bi rûsî), Moskova 2001-2010
• Watkins, Calvert. The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots, 2nd ed., Houghton Mifflin Co., 2007. (Amazon.com ra)

Jê

• dêwaz (mezinê dêwan)
• dêwane
• dêwî
• dêwîtî
• dêwtî
• dîn (bi maneya bêaqil, bêhiş)

Werger

• Bretonî: kaour ^→ br, ramz ^→ br
• Çînî: 巨人 (jùrén)
• Albanî: bajloz ^→ sq m
• Almanî: Giant ^→ de m, Dämon ^→ de m, Riese ^→ de m, ^?Gigant ^→ de m, ^?zu groß gewachsen ^→ de
• Erebî: عملاق ('emlaq), ^?بعبع ^→ ar, ^?جني ^→ ar
• Ermenî: հսկա (hska)
• Esperantoyî: giganto ^→ eo
• Estonî: hiiglane ^→ et
• Farisî: ديو (dîv, dêv) ^→ fa, ^?اهريمن ^→ fa
• Fînî: jättiläinen ^→ fi
• Fransî: géant ^→ fr
• Gurcî: ბუმბერაზი (bumberazi)
• Holendî: reus ^→ nl m
• Mecarî: óriás ^→ hu
• Îdoyî: giganta ^→ io
• Îbranî: נפיל ^→ he
• Inglîzî: giant ^→ en, fiend ^→ en, goblin ^→ en, hob ^→ en, puck ^→ en, demon ^→ en, peloro- ^→ en, ^?afreet ^→ en
• Înuîtî: ᐃᓄᒃᐸᓱᒃᔪᒃ ^→ iu (inukpasukjuk)
• Îtalî: colosso ^→ it m, gigante ^→ it m
• Japonî: 巨人 ^→ ja (kyojin)
• Katalanî: gegant ^→ ca
• Oksîtanî: gigant ^→ oc
• Polonî: olbrzymi ^→ pl m, olbrzymia ^→ pl m, gigantyczny ^→ pl m
• Romanyayî: uriaș ^→ ro
• Rusî: великан ^→ ru (vêlîkan)
• Slovakî: obor ^→ sk m
• Spanî: gigante ^→ es
• Tayî: ยักษ์ (yák)
• Tirkî: dev ^→ tr
• Yûnanî: γίγαντας ^→ el (yígandas)

Formeke navdêrê

dêw

1. formek tewandî ji peyva dew
   • Ew dêw vedixwe. (Ew dewî vedixwe.)

Hevmane

• dewî