dêw

 Binêre herwiha: dew

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /deːw/

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dêw	dêw
Îzafe	dêwê	dêwên
Çemandî	dêwî	dêwan
Nîşandera çemandî	wî dêwî	wan dêwan
Bangkirin	dêwo	dêwino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	dêwek	dêwin
Îzafe	dêwekî	dêwine
Çemandî	dêwekî	dêwinan

Dêwek jinekê direvîne.

dêw bi gelemperî nêr

1. hin afirandiyên aşopî anku çîrokî yên pir mezin
2. kesa/ê pir zexim anku gir

Ji wêjeya klasîk

• Lê ko hişyar im gelo yan xewn e min dîtî bi xwab
  Dêwê mel'ûn û munafiq ê Xudê rûreş kirî
  Ma bi bala hilkişêtin 'aqibet çî bit selab — (— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî))

Herwiha

• dêwel

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دێو‎

Jê

• dêwaz (mezinê dêwan)
• dêwane
• dêwî
• dêwîtî
• dêwtî
• dîn (bi maneya bêaqil, bêhiş)

Bide ber

• cin
• firîşte
• perî

Etîmolojî

Hevreha soranî دێو‎ (dêw), zazakî dêw (devoka Çewlîgê dêb, dyêb), belûçî [skrîpt hewce ye] (dêw), farisî دیو‎ (dîv, dêv), peştûyî [skrîpt hewce ye] (dêw), pehlewî dêv, hexamenişî deyve-, avestayî 𐬛𐬀𐬉𐬬𐬀‎ (deêve-, deêwe-), sanskrîtî देव (devá, “xweda”), rûsî диво (dîvo, “ecêb”), latînî dīvus (xwedayî) û deus (xweda > fransî dieu, spanî dios), latviyayî dievs (xweda), lîtwanî dievas (xweda), yûnaniya kevn Ζεύς (Zêûs: xweda, Zeûs), hîtîtî 𒅆𒍑 (sîus: xweda), inglîziya kevn Tīw (xweda > inglîziya nû Tuesday = sêşem, "roja Tīwî")... hemû ji proto-hindûewropî *deywós (“xweda, esmanî”) ji *dyew- (“esman, roja li esmanan”) ku herwiha serekaniya diēs (“roj, 24 saet”) ya latînî ye.

Pêşî wateya peyvê "xweda" bû lê paşî di zimanên îranî de maneya wê guherî û bû "xwedayê jêrîn, dêw, şeytan".

ديو‎ (diyû) ya erebî, dev ya tirkî, دیو‎ (dîv) ya osmanî, դեւ (dew) ya ermeniya kevn, դև (dew) ya ermeniya nû, დევი (devi) ya gurcî, دیو‎ (dîv) ya urdûyî, див (dîv) ya sirbî, div ya xirwatî... ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Çavkanî

• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
• Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
• Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
• The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/
• Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
• Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em

Werger

• Abxazî: аиныжә (āinəž°), адау (ādāu)
• Afrîkansî: reus
• Albanî: katallaj n, gjigant → sq n
• Almanî: Riese → de n, Riesin → de m, Gigant → de n, Gigantin m
• Azerî: nəhəng → az, pəhləvan → az, div
• Belarusî: веліка́н n (vjelikán), гіга́нт n (hihánt), во́лат n (vólat)
• Bengalî: দৈত্য (doitjô)
• Bulgarî: велика́н n (velikán), гига́нт n (gigánt)
• Çekî: obr → cs n
• Çerokî: ᏧᎵᎧᎷ (tsulikalu), ᏧᎵᎦᎳ (tsuligala)
• Çînî:

  Kantonî: 巨人 (geoi⁶ jan⁴)

  Mandarînî: 巨人 → zh (jùrén)

• Danmarkî: kæmpe g
• Erebî: عِمْلَاق‎ n (ʿimlāq)

  Erebiya hîcazî: عِملاق‎ n (ʕimlāq, ʕimlāg)

• Ermenî: հսկա → hy (hska), աժդահա → hy (aždaha)

  Ermeniya kevn: հսկայ (hskay), սկայ (skay)

• Esperantoyî: giganto
• Estonî: hiiglane → et
• Farisî: غول‎ → fa (ğul)
• Ferî: risi n
• Fînî: jättiläinen → fi, jätti → fi
• Fransî: géant → fr n

  Fransiya kevn: gaiant n, jaiant n

• Frîsiya bakur: Riis n
• Gaelîka skotî: famhair n
• Galîsî: xigante → gl n an m
• Gurcî: ბუმბერაზი (bumberazi), გოლიათი (goliati), დევი (devi)
• Hindî: दानव → hi n (dānav), देव → hi n (dev), दैत्य → hi n (daitya)
• Holendî: reus → nl n
• Indonezî: gergasi → id, raksasa → id
• Îbranî: עֲנָק‎ n (anák), נָפִיל‎ n (nafíl)
• Îdoyî: giganto → io
• Îngilîziya kevn: ent n
• Îngilîzî: giant → en
• Îrlendî: fathach → ga n, arracht n

  Îrlendiya kevn: aithech n

• Îtalî: gigante → it n, colosso → it n
• Îzlendî: risi → is n
• Japonî: 巨人 → ja (きょじん, kyojin)
• Kapverdî: jiganti
• Katalanî: gegant → ca n
• Kirgizî: дөө → ky (döö), алп → ky (alp)
• Koreyî: 거인 → ko (geoin)
• Latînî: gigas n
• Latviyayî: milzis → lv n, milze m, gigants n
• Lawsî: ຍັກ (nyak)
• Lîtwanî: milžinas n
• Luhyayî: okundu
• Makedonî: џин n (džin), ги́гант n (gígant)
• Malezî: gergasi → ms, raksasa → ms
• Manksî: foawr n
• Mecarî: óriás → hu
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: kjempe → no n an m

• Oygurî: پالۋان‎ (palwan), گىگانت‎ (gigant)
• Ozbekî: pahlavon → uz, gigant → uz
• Peştûyî: دېب‎ → ps n (deb), دېو‎ n (dew)
• Pijînî: jaean
• Plodîşî: Ries n
• Polonî: olbrzym → pl n, gigant → pl n, wielkolud → pl
• Portugalî: gigante → pt n
• Qazaxî: алып (alyp)
• Qiptî: ⲁⲫⲱⲫ n (aphōph)
• Romanyayî: uriaș → ro n, gigant → ro n
• Rusî: велика́н n (velikán), исполи́н n (ispolín), гига́нт n (gigánt), тита́н n (titán), ве́лет n (vélet), во́лот n (vólot)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: ди̏в n, го̏роста̄с n, орѝја̄ш n

  Latînî: dȉv → sh n, gȍrostās → sh n, orìjāš → sh n

• Slovakî: obor n
• Slovenî: velikan → sl n, orjak → sl n
• Sotoyiya başûr: seqhobane
• Spanî: gigante → es n
• Swahîlî: jitu → sw
• Swêdî: jätte → sv g
• Şîngazîcayî: djindru 5 an 6
• Tacikî: девпайкар (devpaykar), ғул (ġul)
• Tagalogî: higante
• Taosî: t’òyłóna
• Tayî: ยักษ์ → th, ไจแอนต์
• Tirkî: dev → tr
• Urdûyî: دیو‎ n (dev)
• Ûkraynî: ве́летень n (véletenʹ), ве́лет n (vélet), гіга́нт n (hihánt)
• Viyetnamî: người khổng lồ
• Volapûkî: gianan, higianan, jigianan
• Weylsî: cawr → cy n

• Ximêrî: យក្ស (yŭəksɑɑ), កុម្ពណ្ឌ → km (kompɔɔndɔɔ)
• Yûnanî: γίγαντας → el n (gígantas)

  Kevn: γίγας n (gígas)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Formeke navdêrê

dêw

1. Rewşa çemandî ya nêr a yekjimar a binavkirî ya dew.

   Ew dêw vedixwe. ― Ew dewî vedixwe.

Hevmane

• dewî