cadû
Xuyakirin
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]Tewandina cadû | ||
---|---|---|
Zayenda mê ya binavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | cadû | cadû |
Îzafe | cadûya | cadûyên |
Çemandî | cadûyê | cadûyan |
Nîşandera çemandî | wê cadûyê | wan cadûyan |
Bangkirin | cadûyê | cadûyino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | cadûyek | cadûyin |
Îzafe | cadûyeke | cadûyine |
Çemandî | cadûyekê | cadûyinan |

cadû mê
- Pîrebok, pîrhevok, pîrevok, pîretewt, ecûz, pîrhebok, pîrelik, pîrejinên sihirbaz.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
- Pîrejinên kirêt yan cirnexweş, pitpito.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Zulfan ji ber cotê esed
Sehharê cohtê cadûyan
Îro ji remza ebrûyan — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Ji proto-îranî *yatu-, hevreha avestayî yatu-, sanskrîtî यातु (yatû), pehlewî catû, belûçî جاتو (catû) û جادو (cadû), farisî جادو (cadû), soranî جادوو (cadû). Bo hin nimûneyên din jî, ku tê de "y" ya îraniya kevn di îraniya nû de dibe "c" binere: ciwan, cejn, cihû. Cadı ya tirkî ji zimanekî îranî hatiye wergirtin.
Werger
[biguhêre]- Abxazî: арупап (āruṗāṗ)
- Adîgeyî: нэгъучӏыцэ (nɛğʷuĉʼəcɛ), уды (wudə)
- Afrîkansî: heks
- Albanî: yshtëse → sq mê
- Almaniya bilind a kevn: hagzissa mê
- Almaniya jêrîn a navîn: eteninne mê
- Almaniya Pennsylvania: Hex mê
- Almanî: Hexe → de mê, Gabelreiterin mê, Hexer → de nêr, Hexenmeister → de nêr
- Aramî: חרשתא mê
- Astûrî: bruxa → ast
- Azerî: cadugər → az
- Baskî: sorgin, belagile
- Belarusî: ве́дзьма mê (vjédzʹma), чараўні́ца mê (čaraŭníca)
- Bretonî: gwrac'h → br mê, sorserez → br
- Bulgarî: ве́щица → bg mê (véštica), вълше́бница → bg mê (vǎlšébnica), магьо́сница → bg mê (magjósnica), чароде́йка → bg mê (čarodéjka)
- Burmayî: ရွာသူ → my (rwasu), စုန်း → my (cun:), ကဝေ → my (ka.we)
- Çamicuroyî: shikechpalo
- Çeçenî: гӏам (ğam), алмаз (almaz), ешап (ješap)
- Çekî: čarodějnice → cs mê
- Çîçewayî: mfiti sinif 1/2
- Çînî:
- Danmarkî: heks giştî
- Emilî: stria mê, strìa mê
- Endonezyayî: ahli sihir → id, penyihir
- Erebî: سَاحِرَة mê (sāḥira)
- Ermenî: կախարդ → hy (kaxard), վհուկ → hy (vhuk)
- Esperantoyî: sorĉistino
- Estonî: nõid
- Farisî: ساحره → fa (sâhare)
- Ferî: gandakelling mê, gívur mê
- Fînî: noita → fi
- Fransî: sorcière → fr mê, stryge → fr mê
- Friyolî: strie mê
- Frîsiya bakur: Gögeler giştî
- Frîsiya saterlandî: Häkse mê
- Frîsî: tsjoenster
- Gaelîka skotî: ban-draoidh mê, buidseach mê, bana-bhuidseach mê
- Galîsî: meiga → gl mê, bruxa → gl mê, feiticeira mê, saga mê, bieiteira mê, fada mê, lurpia → gl mê, antaruxa mê, sursuncorda mê, bencedeira mê, croucha mê, vedoreira mê, chamorra mê, distria mê, xugota mê, nubeira mê
- Gujaratî: વિચ (vic), ચૂડેલ (cūḍel)
- Gurcî: გრძნეული (grʒneuli), ჯადოქარი (ǯadokari), კუდიანი (ḳudiani)
- Haîtî: sòsyè
- Hindî: चुड़ैल → hi mê (cuṛail), जादूगरनी mê (jādūgarnī), डाइन → hi mê (ḍāin)
- Hîlîgaynonî: bahoy
- Holendî: heks → nl mê, kol → nl mê, tovenares → nl mê, mare → nl mê
- Hunsrikî: Hex mê
- Îbranî: מְכַשֵּׁפָה mê (mekhashefá)
- Îngilîziya kevn: hægtesse mê, wiċċe mê, wiċċa nêr
- Îngilîziya navîn: wicche
- Îngilîzî: witch → en
- Îrlendî: cailleach → ga mê, bean Ultach mê, cailleach Ultach nêr, amaid mê, cailleach feasa mê, seanchailleach mê
- Îtalî: strega → it mê, fattucchiera → it mê, versiera → it mê, maliarda → it mê, saga → it mê
- Îzlendî: galdrakerling mê, norn → is mê
- Japonî: 魔女 → ja (まじょ majo)
- Kabardî: уд (wud)
- Kalalîsûtî: ilisiitsoq, kussuk
- Kannadayî: ಮಾಟಗಾತಿ → kn (māṭagāti), ಮಾಂತ್ರಿಕ ಸ್ತ್ರೀ → kn (māntrika strī), ಮಾಯಗಾತಿ → kn (māyagāti)
- Karaçay-balkarî: обур (obur)
- Karelî: noita
- Katalanî: bruixa → ca mê
- Keçwayî: layqa
- Kirgizî: желмогуз → ky (celmoguz)
- Koreyî: 무당 → ko (mudang), 마녀 → ko (manyeo)
- Kornî: gwragh mê
- Korsîkayî: strega, sdreia, maga, moca
- Kreyoliya morîtanî: churel, sorsier
- Latgalî: rogona
- Latînî: magus nêr, maga mê, maleficus nêr, malefica mê, venēficus nêr, venēfica mê, fascināns → la nêr yan mê, fascinātor nêr, fascinātrīx mê, sāgus → la nêr, sāga mê, striga mê, lamia mê, pȳthōnissa mê, strix → la mê
- Latviyayî: ragana → lv mê, mačka mê
- Lawsî: ແມ່ມົດ (mǣ mot)
- Lîmbûrgî: heks → li mê
- Lîtwanî: ragana mê
- Lombardî: stria mê, strïon nêr
- Luksembûrgî: Hex mê
- Makedonî: вештерка mê (vešterka), волшебничка mê (volšebnička)
- Malagasî: mpamosavy → mg
- Malayalamî: മന്ത്രവാദം (mantravādaṃ)
- Malezî: ahli sihir, penyihir, sahir → ms
- Maltayî: saħħara
- Manksî: ben obbee mê, buitçh mê, caillagh mê
- Maorî: hinematarau
- Mecarî: boszorka → hu, boszorkány → hu, bába → hu
- Navajoyî: áńtʼį́į́hii, adiłgąshii
- Nedersaksî:
- Almaniya jêrîn a almanî: Hex mê, Wicker nêr, Wickersch mê, Wickersche mê, Witsch mê
- Normandî: chorchiéthe mê
- Norsiya kevn: seiðkona mê, vǫlva mê, galdrakona mê
- Norwecî:
- Norweciya bokmålî: heks mê yan nêr
- Norweciya nînorskî: trollkjerring mê, heks mê
- Oksîtanî: masca → oc mê, bruèissa → oc mê, fachilhièra → oc mê, fachinièra → oc mê
- Ozbekî: jodugar → uz
- Plodîşî: Hakjs mê
- Polonî: czarownica → pl mê, wiedźma → pl mê, jędza → pl mê, heksa → pl mê
- Portugaliya kevn: sorteira mê
- Portugalî: bruxa → pt mê, estria → pt mê, estrige mê, feiticeira → pt mê
- Qazaxî: мыстан (mystan), жезтырнақ (jeztyrnaq)
- Romancî: stria, streia
- Romanî: ćovaxani mê, ćovali mê, drabarìca mê, drabarni mê
- Romanyayî: vrăjitoare → ro nêr, vrăjitor → ro nêr
- Rusî: ве́дьма → ru mê (védʹma), колду́нья → ru mê (koldúnʹja), волше́бница → ru (volšébnica), чароде́йка → ru mê (čarodéjka)
- Samiya lule: guobas
- Santalî: ᱯᱷᱩᱠᱨᱤᱱ (phukrin)
- Sebwanoyî: mamamarang, bruha
- Sirboxirwatî:
- Siryaniya klasîk: ܚܪܫܬܐ mê
- Skotî: ell-woman, galdragon, gyre carline, hexie, sorceres, wancanny carlin, weird-woman, wise woman, wise wife, witch, witch-carline, witch-queen, witch-wife
- Slovakî: čarodejnica mê, striga → sk mê, bosorka → sk mê
- Slovenî: čarovnica → sl mê
- Sorbî:
- Spanî: bruja → es mê, hechicera → es mê, maga mê
- Sûmerî: 𒊩𒈦𒈦 (/mašmaš/)
- Swahîlî: mchawi → sw sinif m-wa
- Swêdî: häxa → sv giştî, trollpacka → sv giştî, trollkvinna giştî
- Tacikî: ҷодугарзан (jodugarzan), албастӣ (albastī), соҳира (sohira)
- Tagalogî: mananagisama, mangkukulam
- Tamîlî: சூனியக்காரி (cūṉiyakkāri), விரிச்சிகன் → ta (viriccikaṉ)
- Taosî: còhəo’óna
- Tayî: แม่มด
- Telûgûyî: మంత్రగత్తె (mantragatte)
- Tirkî: büyücü → tr, sihirbaz → tr, cadı → tr
- Tokpisinî: puripurimeri, poisinmeri, sanguma meri
- Tswanayî: moloi sinif 1
- Udî: тӏатӏмер (ṭaṭmer), куси (kusi)
- Urdûyî: چڑیل (cuṛail)
- Ûkraynî: ві́дьма mê (vídʹma), чарівни́ця mê (čarivnýcja), чаклу́нка mê (čaklúnka)
- Venîsî: striga → vec mê
- Vepsî: noid
- Viyetnamî: phù thuỷ → vi
- Volapûkî: magivan → vo, himagivan, jimagivan → vo
- Voroyî: nõid
- Votî: nõitõ
- Warayî: barangan
- Weylsî: dewines mê, gwrach
- Wîlamowî: pyłwajs
- Ximêrî: មេមត់ → km (mémtâ), ឌាក៌នី
- Xosayî: igqwirhakazi sinif 5/6
- Yidîşî: מכשפֿה mê (makhsheyfe)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara witch a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.