bilûr

Kurdî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /bɪˈluːɾ/

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bilûr	bilûr
Îzafe	bilûra	bilûrên
Çemandî	bilûrê	bilûran
Nîşandera çemandî	wê bilûrê	wan bilûran
Bangkirin	bilûrê	bilûrino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bilûrek	bilûrin
Îzafe	bilûreke	bilûrine
Çemandî	bilûrekê	bilûrinan

Zarrokek li bilûrê dide.

bilûr mê

1. (muzîk) Alaveke muzîkê ye ku mirov dike di devê xwe de û pif dike û tilên xwe li ser kunikên wê dilivîne daku awazên cuda-cuda jê derkevin.

   Hevmane: ney, fîq, şimşal

   • Bilûra min a şîrîn
     tu di sariya sibehê
     û hingûra êvarê de
     hevalê bêhevalan,
     destbirayê şivan û dilketiyan î. — (Seydayê Gerok, Hawar 2, Hejmar 24-57 [arşîv], Nûdem, 1941, r. 798)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: بلوور‎

Herwiha

• bilûl
• bilîr
• bilîl
• bilwîl
• bilwîr
• blîl
• blîr

• blûl
• blûr
• bulûr
• bulîr
• bulwîr
• bulûl
• bulîl
• bulwîl

Nêzîk

• zirna
• saksofon

Jê

• bilûrvan
• bilûrvanî

Bide ber

• biziq
• keman
• od

• piyano
• saz
• tembûr

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *bʰel- (“pif kirin, ba berdanê”), hevreha latînî flo (“pif kirin, pif dan”), inglîzî blow (“pif kirin”), fransî souffler (ji latînî sufflare ji sub- + flare, ji flo), almanî blähen (“pif kirin”). fransî Flute (bilûr) û inglîzî û peyvên nêzîkî wê di zimanên din yên ewropî de jî ji peyva latînî flare ne ku ew bi xwe jî ji proto-hindûewropî *bʰel- ye. Ev heman peyv serekaniya balguh ya kurdî ye ku hevreha بالش (baliş) ya farisî, beriziş ya avestayî, rusî болозно (bolozno), blazina ya slovenî, Balg ya almanî, ermenî բարձ (barj) ye. Bilandin/belandin di peyva dabilandin de jî ji vî rehî ye.

Çavkanî:

• Michael L. Chyet, Ferhenga Birûskî: Ferhenga Kurmancî-Înglîzî, Kurmanji-English Dictionary, Transnational Press London, 2020

Bi zaravayên din

• Soranî: bilwêr
• Zazakî: bilûre → diq, zele → diq, qawale → diq

Werger

• Çînî: 长笛 → zh
• Danmarkî: fløjte → da g
• Almanî: Flöte → de m, Hirtenflöte → de
• Erebî: ناي‎ → ar (nāy), مِزْمار‎ → ar (mizmār)
• Farisî: فلوت‎ → fa, نی‎ → fa, نی‎ → fa, بلور‎ → fa
• Fînî: huilu → fi
• Fransî: flute → fr m, flûte → fr m
• Holendî: fluit → nl
• Inglîzî: flute → en
• Îtalî: flauto → it n
• Japonî: フルート → ja
• Koreyî: 플루트 → ko (peulluteu)
• Latînî: tibia → la m
• Polonî: flet → pl n
• Portugalî: flauta → pt m
• Rusî: флейта (fl'êyta)
• Spanî: flauta → es m
• Swêdî: flöjt → sv
• Tirkî: kaval → tr, billur → tr, fitilli → tr, kabartılı → tr, ^?sübek → tr

Navdêr 2

bilûr

1. Guhartoyeke belûr (“cam, krîstal”).