aqil
Here nagîvasyonê
Here lêgerînê
Kurmancî[biguhêre]
Bilêvkirin[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda nêr a binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | aqil | aqil | ||
Îzafe | aqilê | aqilên | ||
Çemandî | aqilî | aqilan | ||
Nîşandera çemandî | wî aqilî | wan aqilan | ||
Bangkirin | aqilo | aqilino | ||
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | aqilek | aqilin | ||
Îzafe | aqilekî | aqiline | ||
Çemandî | aqilekî | aqilinan |
aqil nêr
Ji wêjeya klasîk[biguhêre]
- Her serê dewlet hebit dê her di nêv benda te bit
Her kesê 'aqil bitin dê her di çokarê te bî
Ê divêt azade bit dê çehvinêrê lutfa te bit— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Biwêj[biguhêre]
- aqil jê birrîn: li gor hişê / aqilê wî baş bûn, beraqil bûn, ketin aqilî.
- Ne ti mirov e, aqilê min qet jê nabirre.
Herwiha[biguhêre]
Nêzîk[biguhêre]
Jê[biguhêre]
- (Lêker) aqil kirin
- (Lêker) aqil dan
- aqil girtin
- aqil birin
- (Navdêr) aqilkirin
- (Navdêr) aqildan
- (Navdêr) aqilgirtin
- aqilbirin
- (Rengdêr) aqilkirî
- (Rengdêr) aqilberdayî
- aqilgirtî
- aqildar
- aqildarî
- aqildost
- aqildostî
- aqilhez
- aqilhezî
- aqilî
- aqilnas
- aqilnasî
- aqilyar
- aqilyarî
- aqilzan
- aqilzanî
- aqlî
- bêaqil
- bêaqilî
- bêaqilîtî
- bêaqiltî
- biaqil
- biaqilî
- biaqilîtî
- biaqiltî
Etîmolojî[biguhêre]
Ji erebî, bi maneya jîr ji عاقل ('aqil), bi wateya "jîrî" ji عقل ('eqil). Bo nimûneyeke din jî ku tê de "'e" ya erebî di kurdî de dibe "a" binêre alif, am (mam, ap).
Werger[biguhêre]
- Almanî: Verstand → de n, Geist → de n, Intelligenz → de m, Sinn → de n, Vernunft → de m
- Erebî: ?ذكاء → ar
- Esperantoyî: racio → eo
- Farisî: خرد → fa, عاقل → fa, هوش → fa, عقل → fa
- Inglîzî: reason → en, apprehension → en, brightness → en, discernment → en, intellect → en, intelligence → en, mental → en, mind → en, phreno- → en, psycho- → en, sense → en, wit → en, ?sapience, sapiency → en
- Tirkî: akıl → tr, hiş → tr, hoş → tr, karın → tr, zihniyet → tr, us → tr, ?ders → tr
Rengdêr[biguhêre]
aqil
Etîmolojî[biguhêre]
Ji erebî, bi maneya jîr ji عاقل ('aqil), bi wateya "jîrî" ji عقل ('eqil). Bo nimûneyeke din jî ku tê de "'e" ya erebî di kurdî de dibe "a" binêre alif, am (mam, ap).
Werger[biguhêre]
Zazakî[biguhêre]
[biguhêre]
aqil
- aqil
- Aqilê xoantiş xo ser.
- Aqilê xwe kişandin ser xwe.[1]
- Aqilê xoantiş xo ser.