ne: Cudahiya di navbera guhartoyan de
GuhertoBot (gotûbêj | beşdarî) Hevwate -> Hevmane, Hevwate -> Hevmane |
B {{ine-pro}} >> {{ji|ine-pro|ku|-}} |
||
Rêz 21: | Rêz 21: | ||
==== Etîmolojî ==== |
==== Etîmolojî ==== |
||
* {{ine-pro}}: *'''ne'''- ("ne, na") |
* {{ji|ine-pro|ku|-}}: *'''ne'''- ("ne, na") |
||
:*{{inc-pro}}: |
:*{{inc-pro}}: |
||
::{{av}}: '''na''' ("ne, na") |
::{{av}}: '''na''' ("ne, na") |
||
Rêz 98: | Rêz 98: | ||
==== Etîmolojî ==== |
==== Etîmolojî ==== |
||
Ji {{ine-pro}} *[[h₁sénti]] ("ew in", ji *[[h₁es-]]), {{inc-pro}} *-end (ew -in), [[hevreh]]a [[-in]], [[-n]] û [[ne]] (bi maneya "ew in") yên kurmancî, farisî ''-end'' (ew -in), soranî ''-(i)n'', ermenî [[են]] (en: ew in), latînî [[sunt]] (ew in), fransî [[sont]] (bixwîne: son: ew in), îtalî [[son]] (ew in)... Hêjayî gotinê ye ku formên {{ine-pro}} û yên {{inc-pro}} yên bo kesê yekem yê pirrjimar (em) û kesê duyem yê pirrjimar (hûn) ji kurdî winda bûne û forma sêyem ya pirrjimar (ew) li cihê wan jî tê bikaranîn. Bo nimûne, di farisî de forma -îm li gel peyva ''ma'' (em) û ya ''-îd'' jî li gel peyva ''şuma'' (hûn) tê bikaranîn û forma ''-end'' (hevbera "-in") ya kurdî tenê li gel ''îşan/anha/anan'' (ew/wan) tê xebitandin. Herwiha [[-î]], [[-e]] û [[-in]] jî ji heman rehê *[[h₁es-]] yê {{ine-pro}} ne. |
Ji {{ji|ine-pro|ku|-}} *[[h₁sénti]] ("ew in", ji *[[h₁es-]]), {{inc-pro}} *-end (ew -in), [[hevreh]]a [[-in]], [[-n]] û [[ne]] (bi maneya "ew in") yên kurmancî, farisî ''-end'' (ew -in), soranî ''-(i)n'', ermenî [[են]] (en: ew in), latînî [[sunt]] (ew in), fransî [[sont]] (bixwîne: son: ew in), îtalî [[son]] (ew in)... Hêjayî gotinê ye ku formên {{ji|ine-pro|ku|-}} û yên {{inc-pro}} yên bo kesê yekem yê pirrjimar (em) û kesê duyem yê pirrjimar (hûn) ji kurdî winda bûne û forma sêyem ya pirrjimar (ew) li cihê wan jî tê bikaranîn. Bo nimûne, di farisî de forma -îm li gel peyva ''ma'' (em) û ya ''-îd'' jî li gel peyva ''şuma'' (hûn) tê bikaranîn û forma ''-end'' (hevbera "-in") ya kurdî tenê li gel ''îşan/anha/anan'' (ew/wan) tê xebitandin. Herwiha [[-î]], [[-e]] û [[-in]] jî ji heman rehê *[[h₁es-]] yê {{ji|ine-pro|ku|-}} ne. |
||
- |
- |
||
Guhartoya 14:08, 21 çiriya paşîn 2020
Kurmancî
Hoker 1
ne
Ji wêjeya klasîk
- Hêj ne lewh û enbiyayê muhteşem
Salîha tesbîh kirî nûra şikelfMela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720
Herwiha
Hevmane
Etîmolojî
- proto-hindûewropî: *ne- ("ne, na")
- sanskrîtî: nā ("ne")
- yûnanî: ne ("ne")
- latînî: ne ("ne")
- almanî: nein ("ne")
- îngilîzî: no ("ne") ...
- Çavkanî: Horn p.236, Watkins p.57, Etymonline
Werger
- Afrîkansî: nee → af, nie → af
- Albanî: jo → sq, nuk → sq
- Almanî: nein → de, nicht → de, noch → de
- Erebî: ﻻ (la), ?لا → ar
- Esperantoyî: ne → eo
- Farisî: نه → fa, ?نی → fa
- Ferî: nei → fo, ikki → fo
- Fînî: ei → fi
- Frîsî: gjin → fy, né → fy, neen → fy, net → fy
- Gaelîka skotî: cha → gd
- Holendî: nee → nl, neen → nl, niet → nl
- Mecarî: nem → hu
- Îngilîzî: no → en, not → en, nay → en, nope → en, nonpasserine → en, il- → en, mal- → en, ?noway → en, ?noways → en, ?nowise → en
- Îngilîziya kevn: na
- Îzlendî: ekkert → is, ekki → is
- Katalanî: no → ca
- Kînyarwandayî: oya → rw
- Latînî: non → la
- Malezî: tidak → ms, bukan → ms
- Norwecî: ikke → no, ne → no
- Papyamentoyî: no → pap, nò → pap
- Polonî: nie → pl
- Portugalî: não → pt
- Romanyayî: nu → ro
- Rusî: нет → ru (net), не → ru (ne)
- Spanî: no → es
- Swahîlî: la → sw
- Swêdî: ej → sv, icke → sv, ingen → sv, intet → sv, nej → sv
- Tirkî: hayır → tr, değil → tr, yok → tr, gayri → tr, ?ha → tr, ?sız → tr
- Zuluyî: cha → zu
Hoker 2
ne
Hevmane
Li gel
Werger
Formeke lêkerê
ne
- formek tewandî ye ji lêkera bûn bo kesên pirjimar, bi dêla in tê bikaranîn wextê ku peyva berî wê bi dengdêrekê re xilas dibe.
- Ew mamoste ne.
- Ma em wehşî ne?!
- Gelo hûn herdu bira ne?
Binere herwiha
Etîmolojî
Ji proto-hindûewropî *h₁sénti ("ew in", ji *h₁es-), Şablon:inc-pro *-end (ew -in), hevreha -in, -n û ne (bi maneya "ew in") yên kurmancî, farisî -end (ew -in), soranî -(i)n, ermenî են (en: ew in), latînî sunt (ew in), fransî sont (bixwîne: son: ew in), îtalî son (ew in)... Hêjayî gotinê ye ku formên proto-hindûewropî û yên Şablon:inc-pro yên bo kesê yekem yê pirrjimar (em) û kesê duyem yê pirrjimar (hûn) ji kurdî winda bûne û forma sêyem ya pirrjimar (ew) li cihê wan jî tê bikaranîn. Bo nimûne, di farisî de forma -îm li gel peyva ma (em) û ya -îd jî li gel peyva şuma (hûn) tê bikaranîn û forma -end (hevbera "-in") ya kurdî tenê li gel îşan/anha/anan (ew/wan) tê xebitandin. Herwiha -î, -e û -in jî ji heman rehê *h₁es- yê proto-hindûewropî ne. -
Esperantoyî
Bilêvkirin
- IPA: /ne/
- Kîtekirin: ne
Pirtik
ne
Etîmolojî
Ji fransî ne û rusî не (ne)(ne).
Şoşonî
ne
Tirkî
ne
- çi
- Sen ne dedin? (Te çi got?)