dirêj: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Ferhengvan (gotûbêj | beşdarî) Kurteya guhartinê tine |
|||
Rêz 7: | Rêz 7: | ||
=== Rengdêr === |
=== Rengdêr === |
||
{{tewîn-rd-ku|dirêj}} |
{{tewîn-rd-ku|dirêj}} |
||
[[Wêne:Pilot pens.jpg|thumb| |
[[Wêne:Pilot pens.jpg|thumb|qelemekî '''dirêj''' (li jêr) û yekî kurt (li jor)]] |
||
{{rd|ku|g=2}} |
{{rd|ku|g=2}} |
||
# ji [[ser]]ekî xwe [[heta]] [[ser]]ê xwe yê din [[mezin]], <br>ne [[kurt]], ne [[kin]], ne [[qut]]: |
# ji [[ser]]ekî xwe [[heta]] [[ser]]ê xwe yê din [[mezin]], <br>ne [[kurt]], ne [[kin]], ne [[qut]]: |
||
Rêz 51: | Rêz 51: | ||
==== Ji ==== |
==== Ji ==== |
||
[[hevreh]]a soranî {{g|ckb|درێژ|tr=dirêj, drêj}}, belûçî {{g|bal|دراج|tr=drac}}, farisî {{g|fa|دراز|tr=deraz, dêraz}}, pehlewî [[]] (dlʾc /drāz/), tacikî [[дароз]] (daroz), |
[[hevreh]]a soranî {{g|ckb|درێژ|tr=dirêj, drêj}}, belûçî {{g|bal|دراج|tr=drac}}, farisî {{g|fa|دراز|tr=deraz, dêraz}}, pehlewî [[]] (dlʾc /drāz/), tacikî [[дароз]] (daroz), avestayî [[𐬛𐬭𐬁𐬘𐬀𐬵]] (drājah) ji {{inc-pro}} *''[[draHǰʰas]]'' ji {{ine-pro}} *''[[*dléh₁gʰ-s]] ~ *[[dl̥h₁gʰ-és]]'' |
||
Herwiha têkilî zazakî ''[[derg]]'' zazakî ''[[derg]]'', partî [[𐫅𐫡𐫄]] (d'rǧ) û [[𐫅𐫡𐫃]] (derǧ), hexamenişî [[𐎭𐎼𐎥]] (d-r-g /derge/), [[𐬛𐬀𐬭𐬆𐬔𐬀]] (darəga, /derige/), osetî [[даргъ]] (darǧ), peştûyî {{g|ps|لارغه}} (lā́rǧa), sanskrîtî [[दीर्घ]] (dīrghá), hindî [[दीर्घ]] (dīrgh), ûrdûyî {{g|ur|دیرگھ}} (dīrgh), rûsî [[до́лгий]] (dólgiy), bulgarî [[дълъг]] (dǎlǎg), makedonî [[долг]] (dolg), polonî [[długi]], yûnanî [[δολιχός (dolixós)... hemû ji {{ine-pro}} *''[[dl̥h₁gʰós]]'' |
|||
Ji {{ine-pro}} * [[dl̥h₁gʰós]] ("dirêj"), {{inc-pro}} * [[drHgʰa]], [[hevreh]]a {{ku-Arab|[[دراز]]}} (deraz/diraz: dirêj) ya farisî, [[derg]] ya zazakî, ''dirac'' ya belûçî, peştûyî ''dûrî'', yexnobî ''dûr'', [[दीर्घ]] (dîrghe) ya sanskrîtî, ''delukî'' ya hîtîtî, [[долгий]] (dolgiy) ya rusî, [[δολιχός]] (dolixos: dirêj) ya yûnaniya kevn, [[longus]] (dirêj; dûr) ya latînî, [[long]] (dirêj) ya fransî û inglîzî, [[lang]] ya almanî, [[lång]] ya swêdî... |
|||
{{ine-pro}}: * [[dl̥h₁gʰós]] ("dirêj") |
|||
:{{inc-pro}}: *drHgʰa |
|||
::{{av}}: '''derige'''- ("dirêj") |
|||
::{{peo}}: '''dergem'''- ("dirêj") |
|||
::{{pal}}: '''degr'''- ("dirêj") |
|||
::{{fa}}: '''deraz, diraz''' ("dirêj") |
|||
::{{kmr}}: '''dirêj''' ("dirêj") |
|||
::{{be}}: '''dirac''' ("dirêj") |
|||
::{{os}}: '''derg''' ("dirêj") ... |
|||
::{{zza}}: '''derg''' ("dirêj") |
|||
:{{sa}}: '''dirgheh'''- ("dirêj") |
|||
:{{el}}: '''dolikhos''' ("dirêj") |
|||
:{{la}}: '''longus''' ("dirêj") |
|||
:{{en}}: '''long''' ("dirêj") ... |
|||
Herwiha têkilî peyva kurmancî ''[[dereng]] / [[direng]]'', soranî {{g|ckb|درهنگ|tr=direng}}, pehlewî ''drang'' (/dreng/), latînî ''[[longus]]'' (bi ketina D-ya destpêkê), inglîzî ''[[long]]'', portugalî ''[[longo]]'', fransî ''[[long]]'', îtalî ''[[lungo]]'', spanî ''[[luengo]]'', romanî ''[[lung]]'', inglîzî ''[[long]]'', almanî/danmarkî/holandî/norwecî ''[[lang]]'', swêdî ''[[lång]]''... hemû ji {{ine-pro}} *''[[dlongʰos]]''. |
|||
<font style="font-size:10px">'''Çavkanî:''' [[Şablon:Horn|Horn p.121]], [[Şablon:Ludwig|Ludwig p.176]], [[Şablon:Watkins|Watkins p.15]], [[Şablon:Lubotsky|Lubotsky]], [[Şablon:Etymonline|Etymonline]]</font> | <font style="font-size:10px">'''Pokorny:''' 196<br> |
|||
Guherîna L-ya hindûewropî bi R di zimanên îranî de diyardeyeke berbelav e. Binêrin bo nimûne: ''[[roj]], [[rîx]], [[rûvî]]... |
|||
<small> |
|||
'''Çavkanî:''' |
|||
* {{Chyet}} |
|||
* {{Horn}} |
|||
* {{Lubotsky}} |
|||
* {{Ludwig}} |
|||
* {{Mallory}} |
|||
* {{Pokorny}} |
|||
* {{Rastorgujeva}} |
* {{Rastorgujeva}} |
||
[[hevreh|Hevreh]]: [[dûr]]</font><br> |
[[hevreh|Hevreh]]: [[dûr]]</font><br> |
Guhartoya 21:43, 25 kanûna paşîn 2020
Kurmancî
Bilêvkirin
- IPA: [[Kategorî:Bilêvkirina IPAyê bi Ji kerema xwe koda zimanî lê zêde bikin.]]
- Jihevqetandin: di·rêj
Rengdêr
dirêj
- ji serekî xwe heta serê xwe yê din mezin,
ne kurt, ne kin, ne qut:- qelemekî dirêj
- mêrekî dirêj
- rêyeke dirêj
- Mesele dûr û dirêj e.
- Hekkakî bi navê »Zîn« nivîsî
Destê xwe dirêj kirî ku bînit
Da qenc nezer bikit bibînitEhmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692
Herwiha
Bi alfabeyên din
Dijwate
Bide ber
Bikaranîn
Lêker:
Navdêr:
Rengdêr:
Bi zaravayên kurdî
- Xeletiya Luayê di Modul:ziman de, li ser rêza 453: koda zimanî, etîmolojiyê yan malbatê "kmr" nayê zanîn..: dirêj
- Kurdiya başûrî: dirêj
- Hewramî: dirêj
- Zazakî: derg
Ji
hevreha soranî درێژ (dirêj, drêj), belûçî دراج (drac), farisî دراز (deraz, dêraz), pehlewî (dlʾc /drāz/), tacikî дароз (daroz), avestayî 𐬛𐬭𐬁𐬘𐬀𐬵 (drājah) ji Şablon:inc-pro *draHǰʰas ji Şablon:ine-pro **dléh₁gʰ-s ~ *dl̥h₁gʰ-és
Herwiha têkilî zazakî derg zazakî derg, partî 𐫅𐫡𐫄 (d'rǧ) û 𐫅𐫡𐫃 (derǧ), hexamenişî 𐎭𐎼𐎥 (d-r-g /derge/), 𐬛𐬀𐬭𐬆𐬔𐬀 (darəga, /derige/), osetî даргъ (darǧ), peştûyî لارغه (lā́rǧa), sanskrîtî दीर्घ (dīrghá), hindî दीर्घ (dīrgh), ûrdûyî دیرگھ (dergh) (dīrgh), rûsî до́лгий (dólgiy), bulgarî дълъг (dǎlǎg), makedonî долг (dolg), polonî długi, yûnanî [[δολιχός (dolixós)... hemû ji Şablon:ine-pro *dl̥h₁gʰós
Herwiha têkilî peyva kurmancî dereng / direng, soranî درهنگ (direng), pehlewî drang (/dreng/), latînî longus (bi ketina D-ya destpêkê), inglîzî long, portugalî longo, fransî long, îtalî lungo, spanî luengo, romanî lung, inglîzî long, almanî/danmarkî/holandî/norwecî lang, swêdî lång... hemû ji Şablon:ine-pro *dlongʰos.
Guherîna L-ya hindûewropî bi R di zimanên îranî de diyardeyeke berbelav e. Binêrin bo nimûne: roj, rîx, rûvî...
Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
- Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
- Lubotsky, Alexander. Indo-Aryan inherited lexicon . University of Leiden.
- Paul, Ludwig. (1998) "The Position of Zazaki Among West Iranian languages" University of Hamburg. pdf.
- Mallory, J. P.; Adams, D. Q., editors (1997): Encyclopedia of Indo-European culture [Zanistnameya Çandeya Kultûra Hindûewropî], London, Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers.
- Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
- Расторгуева В. С., Эдельман Д. И. Этимологический словарь иранских языков. [Rastorguyeva V.S., Edelman D.I.: Ferhenga Etîmolojî ya Zimanên Îranî] (bi rûsî) 2000-2011-.
Jê
Werger
- Afrîkansî: lang → af
- Bretonî: hir → br
- Çekî: dlouhý → cs
- Danmarkî: lang → da
- Albanî: gjatë → sq
- Almanî: lang → de, lange → de
- Erebî: طويل (tewîl), ?الخناب → ar, ?السبطر → ar, ?السرمد → ar, ?الشمق → ar, ?الشمقمق → ar, ?المفرع → ar, ?زائل → ar, ?سحوق → ar, ?سناح → ar, ?یعبوب → ar
- Esperantoyî: longa → eo
- Farisî: بلند (bolend), دراز → fa, طولانی → fa, طويل → fa
- Ferî: langur → fo
- Fînî: pitkä → fi
- Fransî: long → fr
- Frîsî: lang → fy
- Gaelîka skotî: fada → gd
- Holendî: lang → nl
- Mecarî: hosszú → hu
- Îdoyî: longa → io
- Endonezyayî: lama → id
- Îngilîzî: long → en, lengthy → en, tall → en, oblong → en, dolicho- → en, lie → en, macro- → en, expansible → en, extended → en, greasy → en, long-distance → en, ?lonesome → en, ?mawseed → en, ?maxi → en, ?prolix → en, ?spindling → en
- Îtalî: lungo → it
- Îzlendî: langur → is
- Japonî: 長い → ja
- Katalanî: llarg → ca
- Kornî: hyr → kw
- Latînî: longus → la
- Mayayiya yukatekî: chowak
- Norwecî: lang → no
- Papyamentoyî: largu → pap
- Polonî: długi → pl
- Portugalî: comprido → pt, longo → pt
- Romanyayî: lung → ro
- Rusî: длинный → ru (dlinnyj)
- Sirananî: langa → srn
- Spanî: largo → es
- Swahîlî: -refu → sw
- Swêdî: lång → sv
- Tagalogî: mahabà → tl
- Tirkî: uzun → tr, maksi → tr, ?akın → tr
- Weylsî: hir → cy
- Zuluyî: -de → zu
Xeletiya Luayê di Modul:beşa_zimanî de, li ser rêza 40: attempt to index local 'lang' (a nil value).
Rengdêr
"ckb-Latn" nayê zanîn. Divê koda zimanî be.