kel: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B sererastkirin/bot |
B sererastkirin/bot |
||
Rêz 1: | Rêz 1: | ||
== {{ziman|ku}} == |
== {{ziman|ku}} == |
||
=== 1. pirr germ === |
==== 1. pirr germ ==== |
||
{{rd|ku}} |
{{rd|ku}} |
||
Rêz 11: | Rêz 11: | ||
# [[nêrî]] [[fehl]], [[fel]], [[beranê kelê, beranê ku ji bo tovandina mihan hatiye gihandin |
# [[nêrî]] [[fehl]], [[fel]], [[beranê kelê, beranê ku ji bo tovandina mihan hatiye gihandin |
||
==== Dijwate ==== |
|||
* [[sar]] |
* [[sar]] |
||
==== Bikaranîn ==== |
|||
{{(|vn=no}} |
{{(|vn=no}} |
||
''Lêker'': |
''Lêker'': |
||
Rêz 31: | Rêz 31: | ||
{{)}} |
{{)}} |
||
==== Jê ==== |
|||
* [[kelandin]] |
* [[kelandin]] |
||
* [[kelandî]] |
* [[kelandî]] |
||
Rêz 39: | Rêz 39: | ||
* [[kelok]] |
* [[kelok]] |
||
==== Ji wêjeya klasîk ==== |
|||
''Geh şubhetê 'abidan bi daxwaz<br />Herlehze digel '''kel'''a girînê<br />Evrengehe wî digote Zînê''{{memûzîn}} |
''Geh şubhetê 'abidan bi daxwaz<br />Herlehze digel '''kel'''a girînê<br />Evrengehe wî digote Zînê''{{memûzîn}} |
||
==== Werger ==== |
|||
{{werger-ser}} |
{{werger-ser}} |
||
* {{Z|sq}}: {{W+|sq|nxehtë}} |
* {{Z|sq}}: {{W+|sq|nxehtë}} |
||
Rêz 79: | Rêz 79: | ||
{{werger-bin}} |
{{werger-bin}} |
||
=== 2. agir === |
==== 2. agir ==== |
||
{{nav-m|ku}} |
{{nav-m|ku}} |
||
Rêz 87: | Rêz 87: | ||
# [[agir]], [[şewat]], [[enerjî]] <br>(bi taybetî "agirê" [[dil]]î): <br>''kela dilê min'' |
# [[agir]], [[şewat]], [[enerjî]] <br>(bi taybetî "agirê" [[dil]]î): <br>''kela dilê min'' |
||
==== Jê ==== |
|||
* [[kelecan]] |
* [[kelecan]] |
||
* [[kelegirî]] |
* [[kelegirî]] |
||
==== Werger ==== |
|||
{{werger-ser}} |
{{werger-ser}} |
||
* {{Z|de}}: {{W|de|Begeisterung|f}}, {{W|de|Alkali|guman=erê}}, {{W|de|Sieden|guman=erê}}, {{W|de|Weißmetall|guman=erê}} |
* {{Z|de}}: {{W|de|Begeisterung|f}}, {{W|de|Alkali|guman=erê}}, {{W|de|Sieden|guman=erê}}, {{W|de|Weißmetall|guman=erê}} |
||
Rêz 97: | Rêz 97: | ||
{{werger-bin}} |
{{werger-bin}} |
||
=== 3. avahiyên mezin yên berê === |
==== 3. avahiyên mezin yên berê ==== |
||
[[wêne:St Michaels Church Hildesheim.jpg|right|thumb|250px|kel (3)]] |
[[wêne:St Michaels Church Hildesheim.jpg|right|thumb|250px|kel (3)]] |
||
{{nav-m|ku}} |
{{nav-m|ku}} |
||
Rêz 106: | Rêz 106: | ||
# [[birc]], [[sûr]], [[kele]], [[keleh]], [[kelhe]], [[qela]], [[qele]], [[qeleh]], [[qelhe]], <br>[[avahî|avahiyên]] [[mezin]] yên [[berê]]: <br>''Kela [[Dimdim]]ê'', <br>''Kela [[Amed]]ê'', <br>''Kela [[Hewlêr]]ê |
# [[birc]], [[sûr]], [[kele]], [[keleh]], [[kelhe]], [[qela]], [[qele]], [[qeleh]], [[qelhe]], <br>[[avahî|avahiyên]] [[mezin]] yên [[berê]]: <br>''Kela [[Dimdim]]ê'', <br>''Kela [[Amed]]ê'', <br>''Kela [[Hewlêr]]ê |
||
==== Hevwate ==== |
|||
* [[birgh]] |
* [[birgh]] |
||
* [[keleh]] |
* [[keleh]] |
||
==== Têkildar ==== |
|||
* [[asêgeh]] |
* [[asêgeh]] |
||
==== Ji ==== |
|||
[[hevreh]]a din ya kurmancî [[kelek]] ([[dîwar]]ê [[dûr]] [[bûstan]]an/[[zevî|zeviyan]]), pehlewî ''kelek'' ji {{ji|akk}} *keleku''. Peyva erebî {{g|ar|قلعة}} (qel'e<sup>t</sup>) jî ji akadî ye. |
[[hevreh]]a din ya kurmancî [[kelek]] ([[dîwar]]ê [[dûr]] [[bûstan]]an/[[zevî|zeviyan]]), pehlewî ''kelek'' ji {{ji|akk}} *keleku''. Peyva erebî {{g|ar|قلعة}} (qel'e<sup>t</sup>) jî ji akadî ye. |
||
==== Jê ==== |
|||
* [[kelî]] |
* [[kelî]] |
||
==== Werger ==== |
|||
{{werger-ser}} |
{{werger-ser}} |
||
* {{Z|af}}: {{W+|af|kasteel}} |
* {{Z|af}}: {{W+|af|kasteel}} |
||
Rêz 156: | Rêz 156: | ||
{{werger-bin}} |
{{werger-bin}} |
||
=== 4. tişt === |
==== 4. tişt ==== |
||
{{nav|ku}} |
{{nav|ku}} |
||
Rêz 164: | Rêz 164: | ||
# [[kelûpel]], [[tişt]], [[hûrûmûr]] |
# [[kelûpel]], [[tişt]], [[hûrûmûr]] |
||
=== 5. şeq, derz === |
==== 5. şeq, derz ==== |
||
{{nav-m|ku}} |
{{nav-m|ku}} |
||
Rêz 173: | Rêz 173: | ||
# [[quz]], [[navran]], [[navpî]], [[navçîm]] |
# [[quz]], [[navran]], [[navpî]], [[navçîm]] |
||
=== 6. ser, kulox === |
==== 6. ser, kulox ==== |
||
{{nav-n|ku}} |
{{nav-n|ku}} |
||
Rêz 182: | Rêz 182: | ||
# [[ser]]ê [[hût]], [[ser]]ê [[rût]] |
# [[ser]]ê [[hût]], [[ser]]ê [[rût]] |
||
==== Ji ==== |
|||
Ji {{ine-pro}} *[[gal-]] ([[hilû]], [[rût]], [[bêmû]], kel, [[keçel]]), [[hevreh]]ên kurmancî [[kele]], [[kelle]], [[kulox]], [[hilû]], farisî {{g|fa|كل}} (kel), {{ku-Arab|[[كله]]}} (kelle), latînî [[calvus]] (> fransî [[chauve]]), rusî [[голый]] (goliy: [[rût]]), inglîzî [[callow]], [[almanî [[kahl]], holendî [[kaal]], çekî û [[holý]], slovenî [[gol]], polonî [[goły]]... |
Ji {{ine-pro}} *[[gal-]] ([[hilû]], [[rût]], [[bêmû]], kel, [[keçel]]), [[hevreh]]ên kurmancî [[kele]], [[kelle]], [[kulox]], [[hilû]], farisî {{g|fa|كل}} (kel), {{ku-Arab|[[كله]]}} (kelle), latînî [[calvus]] (> fransî [[chauve]]), rusî [[голый]] (goliy: [[rût]]), inglîzî [[callow]], [[almanî [[kahl]], holendî [[kaal]], çekî û [[holý]], slovenî [[gol]], polonî [[goły]]... |
||
===7. kêmxwê=== |
====7. kêmxwê==== |
||
{{rd|ku}} |
{{rd|ku}} |
||
Rêz 191: | Rêz 191: | ||
# [[bêxwê]] yan [[kêmxwê]], [[bosî]], [[bêsû]], [[bêsî]] |
# [[bêxwê]] yan [[kêmxwê]], [[bosî]], [[bêsû]], [[bêsî]] |
||
=== Notên hevpar === |
==== Notên hevpar ==== |
||
==== Bi alfayetên din ==== |
==== Bi alfayetên din ==== |
||
* kurdî-erebî: {{ku-Arab|[[كهل]]}} |
* kurdî-erebî: {{ku-Arab|[[كهل]]}} |
||
==== Bide ber ==== |
|||
* [[bel]] |
* [[bel]] |
||
* [[çel]] |
* [[çel]] |
Guhartoya 21:15, 23 tîrmeh 2019
Kurmancî
1. pirr germ
kel
Wate
- gelek germ, zêde germ, wisan germ ku dikele
- kejel xezal , ask
- nêrî fehl, fel, [[beranê kelê, beranê ku ji bo tovandina mihan hatiye gihandin
Dijwate
Bikaranîn
Jê
Ji wêjeya klasîk
Geh şubhetê 'abidan bi daxwaz
Herlehze digel kela girînê
Evrengehe wî digote ZînêEhmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692
Werger
- Albanî: nxehtë → sq
- Farisî: ?حيوان دوساله → fa, ?داغ → fa, ?rix → fa
- Almanî: heiß → de
- Erebî: حار → ar m (ḥār), ?التیس → ar, ?الرسیل → ar, قلع → ar
- Fransî: (très) chaud, très chaude
- Guwaranî: aku (h-)
- Hindî: गरम (garam)
- Holendî: heet → nl
- fînî kuuma
- Mecarî: forró → hu
- Îdoyî: varmega → io
- Îbranî: חם → he
- Endonezyayî: panas → id
- Îngilîzî: hot → en, scorcher → en, heat → en, seethe → en, ?seething → en, ?ewe → en, ?white metal → en, ?alkali → en
- Îngilîziya kevn: hat
- Înterlîngue: (multo) calide
- Îrlendî: te → ga
- Îtalî: (molto) caldo, (molto) calda
- Japonî: 熱い → ja (あつい, atsui)
- Katalanî: calent → ca
- Xeletiya Luayê di Modul:ziman de, li ser rêza 453: koda zimanî, etîmolojiyê yan malbatê "hr" nayê zanîn..: Xeletiya Luayê di Modul:werger de, li ser rêza 119: language code "hr" nayê zanîn..
- Kurmancî: germ → ku, kel → ku
- Malezî: panas (pah-naz)
- Maratî: गरम (garam)
- Portugalî: (muito) quente
- Skotî: teth → sco
- Slovenî: vroč → sl m, vroča → sl m, vroče → sl n
- Spanî: (muy) caliente m and f
- Swêdî: het → sv, varm → sv
- Telûgûyî: వేడైన (vaeDaina)
- Tirkî: germen → tr, kaynama → tr, kel → tr, kele → tr, kermen → tr, kurgan → tr, oynaş → tr, yangın → tr, damızlık → tr, ?kale gibi → tr, ?gerilim → tr, ?ısı → tr, ?kalay → tr, ?karga → tr, ?taşım → tr, ?taşımlık → tr
- Tupînambayî: akub (s-)
- Yûnanî: ζεστός → el m (zestós), ζεστή → el m (zestí), ζεστό → el n (zestó)
2. agir
Wate
Jê
Werger
3. avahiyên mezin yên berê
Wate
- birc, sûr, kele, keleh, kelhe, qela, qele, qeleh, qelhe,
avahiyên mezin yên berê:
Kela Dimdimê,
Kela Amedê,
Kela Hewlêrê
Hevwate
Têkildar
Ji
hevreha din ya kurmancî kelek (dîwarê dûr bûstanan/zeviyan), pehlewî kelek ji akadî [Peyv?] *keleku. Peyva erebî قلعة (qel'et) jî ji akadî ye.
Jê
Werger
- Afrîkansî: kasteel → af
- Danmarkî: slot → da
- Almanî: Schloß → de n, Burg → de m, Kastell → de n
- Esperantoyî: kastelo → eo
- Ferî: borg → fo
- Fînî: linna → fi
- Fransî: château → fr
- Friyolî: čhisčhel → fur
- Frîsî: kastiel → fy, slot → fy
- Gaelîka skotî: caisteal → gd
- Haîtî: chato → ht
- Holendî: sloot → nl n ; kasteel → nl, burcht → nl, slot → nl
- Mecarî: vár → hu
- Îngilîzî: castle → en
- Îtalî: castello → it
- Katalanî: castell → ca
- Latînî: arx → la, turris → la
- Lombardî: torr → lmo
- Xeletiya Luayê di Modul:ziman de, li ser rêza 453: koda zimanî, etîmolojiyê yan malbatê "mo" nayê zanîn..: Xeletiya Luayê di Modul:werger de, li ser rêza 119: language code "mo" nayê zanîn.. (kastel)
- Sotoyiya bakur: ntlosebô → nso
- Norwecî: slott → no
- Oksîtanî: castèl → oc
- Papyamentoyî: kastel → pap, kastio → pap
- Polonî: zamek → pl
- Portugalî: castelo → pt
- Provençal: Xeletiya Luayê di Modul:werger de, li ser rêza 119: language code "prv" nayê zanîn..
- Romanyayî: castel → ro
- Spanî: castillo → es
- Swahîlî: ngome → sw
- Swêdî: borg → sv, slott → sv
- Tirkî: kale → tr, ?galeyan → tr
- Walonî: tchestê → wa
- Wolofî: taata → wo; korte → wo
4. tişt
kel
Wate
5. şeq, derz
Wate
6. ser, kulox
Wate
Ji
Ji Şablon:ine-pro *gal- (hilû, rût, bêmû, kel, keçel), hevrehên kurmancî kele, kelle, kulox, hilû, farisî كل (kel), كله (kelle), latînî calvus (> fransî chauve), rusî голый (goliy: rût), inglîzî callow, [[almanî kahl, holendî kaal, çekî û holý, slovenî gol, polonî goły...
7. kêmxwê
kel
Wate
Notên hevpar
Bi alfayetên din
- kurdî-erebî: كهل
Bide ber
Tirkî
kel