Pêvek:Baname

Çavkanî: koma "Zimanê Kurdî" ya li ser Rûnameyê, 1/2012

Gundê Qaşan: navên bayên ku hûn zanin çine? bayê reş, bayê kur, bayê başûr, bayê pîrê... Wekî din ban hene? pirseke din serê min dipelişîne gelo ev bakûr û başûr ji bayê kur û bayê şûr tê ye?

Abdurrahman Önen: Li devera Dêrika Çîyayê Mazî hin bayên navçeyî ev in: Bayê Mêrdînî, ji hêla Mêrdînê ber bi Dêrikê ve tê. Bayê Qerecdaxî, ji herêma çîyayê volkanî Qerecdaxê ve tê.

bayê dûgewr ji hêla bakur tê, gelek caran piştî vî bayî berf dibare.
bayê darbişkêv di demsala biharê de tê, dar bi vî bayî dibişkiuvin.
bayê reş ji hêla başûrê rojhilat tê.
bayê xerbî bayekî hênik û bi rewa ye, ji hêla rojava an başûrê rojava tê, zad (tene) ji vî bayî sûd werdigirin, fêde dibînin û pê çêdibin.

Hozanê Bengî: Ba yê ko(û)r ji Sîbîryayê tê. Lewra Bakur north e. Bayî şo(û)r jî ji behra mirî tê û bêhna şor jê tê. Başûr jî ji wê tê.

ji bayê dawîya tebaxê re bayê nûwergerayî tê gotin û payîz dest pê dike
ji bayê zivistanê re bayê kubîs
bayê biharê di adar û nîsanê de bayê zîpa tê gotin. Carê demê bayê zîpa dihat, hin keç û kur porên xwe jê dikirin û digotin: "Ez ê êş elemê xwe ber bayê zîpa berdim, bila biçe çiyayê xirûxalî". Va bihar hat dar bişkuvîn ê li ber bayê zîpa pejiqîn . bayê zîpa li adar û nîsanê de tê û 4-5 rojan dimîne û gundîyên me bi taybet keçan hin porên xwe li jêdikirin û digotin ku xwe ji êş û elem û nexweşîyan biparêzin.

Abdurrahman Önen: Di derbarê "zîp"ê de ev agahî hene: "Zîp im zîpedar im, eger bibarim xweş buhar im, eger nebarim sermadar im." Tê gotin ku, heft rojên piştî çarşema dawîn ya meha sibatê wek zîp tê binavkirin.