çima

Kurdî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /t͡ʃʰɪˈmaː/

• Deng (Amed)

• Kîtekirin: çi·ma

Hoker

çima, ç-ya req

1. çire, bo çi, ji ber çi, ji çi re, sedem çi ye ku?

   Çima tu nayê? (Sebebê nehatina te çi ye?)
   Çima ew digirî?

2. ji ber ku, çunkî, sedem ew e ku, çiku

   Çima ku tu nehatî, em bi tenê bi rê ketin.

3. Ji bona betal kirina neyiniyê di pirsa neyinî de.

   Tu nayê mala me?
   Çima, Ez ê werim ( Erênî )
   Erê/Na, Ez nayêm ( Neyinî )

Herwiha

• çime (nadir e)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چما

Bi zaravayên din

• kurmancî: çima, çira, bo çi, ji ber çi
• soranî: bo çî, le ber çî, bo
• kelhurî: erre, errey çe, erra
• hewramî: çî, pey çêş
• zazakî: çira, qey, sevete

Etîmolojî

hevreha pehlewî çimray, ji çi + -ma, ji proto-hindûewropî, binere: çi. Herwiha hevreha hevwateyên wê bi gelek zimanên slavî: ukraynî чому (çomu), polonî czemu, belarûsî чаму (çamu) û rûsî почему (po-çêmu) û herwiha ermeniya kevn զմէ (zmē), hemû ji proto-hindûewropî *kʷesmey (çima, bo çi) ku forma datîv e ji *kʷis (çi).

Agadarî

Çima bi wateya "çunkî, ji ber ku" tê bikaranîn lê bikaranîna wê ne dirist e ji ber ku ew hokerek pirsînê ye, ne ya diyarkirina sedemê ye.

Werger

• Afrîkansî: hoekom → af, waarom → af
• Bambarayî: munna → bm
• Çekî: proč → cs
• Danmarkî: hvorfor → da
• Dogonî: ingnegej
• Almanî: warum → de, Warum → de, wieviel → de, aus welchem Grund → de, weswegen → de, wozu → de
• Erebî: ليه (liye), ليش (lêş)لماذا‎ → ar
• Esperantoyî: kial → eo
• Farisî: چرا‎ → fa, برای چه‎ → fa
• Ferî: hví → fo
• Fînî: miksi → fi
• Fransî: pourquoi → fr
• Frîsî: wêrom → fy
• Gaelîka skotî: carson → gd
• Holendî: waarom → nl, hoezo → nl
• Mecarî: miért → hu
• Indonezî: mengapa → id
• Inglîzî: why → en (for what reason), era → en
• Inglîziya kevn: hwy → ang
• Îtalî: perché → it
• Katalanî: per què → ca, per quina causa → ca
• Latînî: cur → la, quare → la
• Lîtwanî: kodėl → lt
• Malezî: kenapa → ms
• Norwecî: hvorfor → no
• Papyamentoyî: pakiko → pap, di kon → pap
• Polonî: dlaczego → pl
• Portugalî: por que → pt, por que causa → pt
• Rusî: почему → ru (počemu)
• Spanî: por qué → es
• Tirkî: niçin → tr, neden → tr, meğer → tr, ne diye? → tr, nedir ki → tr, niye → tr, ^?nite → tr
• Zuluyî: yini ndaba → zu