çek

 Binêre herwiha: Çek

Kurdî

Navdêr 1

Çend çek (1)

çek bi gelemperî pirrjimarî

1. (leşkerî) Tiştên şer pê tê kirin (wek: tifeng, top, moşek, şûr).
   • Çek û rextên kuştiyan jî hema wisan bi terkiya hespên wan va girêdayî bûn.— (Perwîz Cihanî Bilîcan, Nefel, 2002, ISBN 91-89687-12-4)
   • Loma kurdan jî, ji bo parastina welêt, çek hildan û ketin nav refên ordiya Osmanî. — (Mehmed Uzun Bîra qederê, Weşanên Nefel, 2002)
   • Ekrad hesp û çekêd xwe, memnû'e(qedexe ye)eslen bi emanet nadine birayê xwe jî. Ekrad dibêjin mirov jina xwe emanet biditin, ne ko hesp û alatêd xwe î herbê bi emnanet biditin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî Amadekar: Jan Dost, Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 90, ISBN 9789944360678)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چه‌ك

Hevmane

• sîleh

Jê

• (Lêker) çek bi kar anîn
• çek danîn
• çek hilgirtin
• çek rakirin
• çek xebitandin
• biçek
• biçekî
• çekdar
• çekdarî
• çekfiroş
• çekfiroşgeh
• çekfiroşî

Cûnên çekan

• arpîcî
• bombe
• fîşek
• gule
• moşek
• sarox
• tifek
• tifeng

Etîmolojî

Ji ermenî զենք (zenkʿ) (zenk': çek, sîleh) ji ermeniya kevn զէնք (zênk) ku forma pirrhejmar ji զէն (zên: sîleh) e ku bi xwe ji zimanên îranî ye, bide ber pehlewî zên (> kurdî zindan) û avestayî zeêne- (sîleh, çek). Herwiha dikare hevreha çekûç û çeqo be, ji proto-îranî *çekus-, ji proto-hindûewropî *kekos. Herwiha bide ber akadî kekku (çek, daredest).

Werger

• Çekî: zbraň ^→ cs
• Almanî: Waffe ^→ de, Gewehr ^→ de nêr, ^?Ausrüstung ^→ de mê, ^?Böhmisch ^→ de, ^?Gewand ^→ de m
• Erebî: سلاح (silah), ^?البز ^→ ar, ^?السلاح ^→ ar, ^?السلحان ^→ ar, ^?الوصر ^→ ar, ^?الوصیرة ^→ ar, ^?ضالة ^→ ar
• Esperantoyî: armilo ^→ eo
• Estonî: relv ^→ et
• Farisî: سلاح ^→ fa, ^?استوانه ^→ fa, ^?جنگافزار ^→ fa, ^?اسلحه ^→ fa
• Fînî: ase ^→ fi
• Frîsî: Wapen ^→ fy
• Guwaranî: mboka ^→ gn
• Holendî: wapen ^→ nl
• Îdoyî: armo ^→ io
• Îbranî: נשק ^→ he
• Inglîzî: weapon ^→ en, setoff ^→ en, gun ^→ en, hopl- ^→ en, tab ^→ en, arm ^→ en, armorial ^→ en, armour ^→ en, arms ^→ en, Czech ^→ en, ^?gaud ^→ en, ^?jewelry ^→ en, ^?weaponry ^→ en
• Înterlîngua: arma ^→ ia
• Îtalî: arma ^→ it
• Polonî: broń ^→ pl
• Portugalî: arma ^→ pt
• Rusî: оружие ^→ ru (oružiě)
• Slovenî: orožje ^→ sl
• Spanî: arma ^→ es
• Tirkî: cebe ^→ tr, esvap ^→ tr, giyecek ^→ tr, giyit ^→ tr, giysi ^→ tr, kıyafet ^→ tr, silah ^→ tr, tıkırdamak ^→ tr, urba ^→ tr, üst ^→ tr, ^?Çek ^→ tr
• Tupînambayî: popesûara ^→ tpn
• Yûnanî: όπλο ^→ el nêtar /oplo/

Navdêr 2

Çek (2)

çek mê

1. Kaxezek e tê dagirtin û îmzekirin bo ku kesek bikare tevavek pareyan ji bankeyê pê wergire.

Jê

• (Lêker) çek hûr kirin: çek dan bi dirav ango pare
• (Lêker) çek îmze kirin
• (Lêker) çek qebûl kirin
• (Navdêr) çekhûrkirin
• (Navdêr) çekîmzekirin
• (Navdêr) çekqebûlkirin

Etîmolojî

Ji zimanên îranî, hevreha soranî چه‌ک (çek, farisî چک‎ (çek), pehlewî çekk, têkilî peyva şah. صك (ṣekk) ya erebî, çek ya tirkî, check û cheque yên inglîzî, chèque ya fransî, almanî Scheck, cheque ya spanî û portugalî, чек (çêk) ya rusî... ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Werger

• Afrîkansî: tjek ^→ af
• Danmarkî: bankanvisning ^→ da
• Almanî: Bankanweisung ^→ de, Scheck ^→ de nêr
• Esperantoyî: ĉeko ^→ eo
• Fînî: šekki ^→ fi
• Holendî: cheque ^→ nl
• Mecarî: csekk ^→ hu
• Inglîzî: cheque ^→ en, ^?drafting draught ^→ en, ^?wardrobe ^→ en
• Îtalî: assegno ^→ it, assegno bancario ^→ it
• Katalanî: xec ^→ ca
• Norwecî: sjekk ^→ no
• Papyamentoyî: chèk ^→ pap
• Polonî: czek ^→ pl
• Portugalî: cheque ^→ pt
• Spanî: cheque ^→ es
• Swêdî: check ^→ sv
• Tirkî: çek ^→ tr, ^?kırıcı ^→ tr
• Yûnanî: επιταγύ ^→ el
• Zuluyî: ilisheke ^→ zu, isheke ^→ zu

Navdêr 3

Çek (3)

çek bi gelemperî pirrjimarî

1. Tiştên mirov li ber xwe dike, tiştên mirov dike ber xwe, tiştên mirov li xwe dike
   (wek: çakêt, gumlek, saqo, kiras, şelwal, derpî).

Hevmane

• cil
• cilik

Jê

• (Lêker) çek kirin ber (xwe yan kesek din)
• çek li (xwe yan kesek din) kirin
• çek ji (xwe yan ji kesek din) kirin

Binere herwiha

• veşelandin

Werger

• Çînî: 衣服 (yīfu)
• Danmarkî: tøj ^→ da nêtar
• Almanî: Kleidung ^→ de mê
• Erebî: ملابس (melábis)
• Esperantoyî: vestaĵo ^→ eo
• Fînî: vaatteet ^→ fi
• Fransî: vêtements ^→ fr
• Holendî: kleren ^→ nl
• Mecarî: ruha ^→ hu, ruhák ^→ hu
• Inglîzî: clothes ^→ en
• Îtalî: vestiti ^→ it
• Japonî: 衣類 ^→ ja (いるい, irui)
• Koreyî: 옷 (ot)
• Portugalî: roupa ^→ pt mê
• Rusî: одежда (odêjda)
• Spanî: ropa ^→ es mê
• Swêdî: kläder ^→ sv
• Tirkî: elbise ^→ tr

Navdêr 4

Çek (4)

çek mê

1. Welatek e li rojhilata Ewropayê.
   • Komara Çekî.

Jê

• çekî
• çekîtî

Werger

• Afrîkansî: Tsjeggië ^→ af
• Nedersaksî: Tschechien ^→ nds
• Aragonî: Republica Checa ^→ an
• Astûrî: República Checa ^→ ast
• Belarusî: Чэхія ^→ be
• Bengalî: চেক প্রজাতন্ত্র ^→ bn
• Sirboxirwatî: Češka ^→ sh
• Bulgarî: Чехия ^→ bg
• Çekî: Česko ^→ cs
• Çînî: 捷克 ^→ zh
• Danmarkî: Tjekkiet ^→ da
• Albanî: Republika Çeke ^→ sq
• Almanî: Tschechien ^→ de nêtar
• Erebî: تشيك ^→ ar
• Esperantoyî: Ĉeĥio ^→ eo
• Estonî: Tšehhi ^→ et
• Fînî: Tšekki ^→ fi
• Fransî: République tchèque ^→ fr
• Frîsî: Tsjechje ^→ fy
• Galîsî: Chequia - Česko ^→ gl
• Holendî: Tsjectische Republiek ^→ nl, Tsjechië ^→ nl
• Mecarî: Csehország ^→ hu
• Îdoyî: Chekia ^→ io
• Îbranî: צ'כיה ^→ he
• Indonezî: Ceko ^→ id
• Inglîzî: Czech Republic ^→ en
• Înterlîngua: Republica Chec ^→ ia
• Îtalî: Repubblica Ceca ^→ it
• Îzlendî: Tékkland ^→ is
• Japonî: チェコ ^→ ja
• Katalanî: República Txeca ^→ ca
• Kaşûbî: Czeskô Repùblika ^→ csb
• Koreyî: 체코 ^→ ko
• Sirboxirwatî: Češka ^→ sh
• Latînî: Tzekia ^→ la
• Latviyayî: Čehija ^→ lv
• Lîmbûrgî: Tsjechië ^→ li
• Lîtwanî: Čekija ^→ lt
• Makedonî: Чешка ^→ mk
• Nawrûyî: Republik Czechia ^→ na
• Norweciya nînorskî: Tsjekkia ^→ nn
• Norwecî: Tsjekkia ^→ no
• Osetî: Чехи ^→ os
• Polonî: Czechy ^→ pl
• Portugalî: República Checa ^→ pt
• Romanyayî: Republica Cehă ^→ ro
• Rusî: Чехия ^→ ru
• Samiya bakurî: Čeahkka ^→ se
• Sirboxirwatî: Чешка Република ^→ sh
• Slovakî: Česko ^→ sk
• Slovenî: Češka ^→ sl
• Spanî: República Checa ^→ es
• Swêdî: Tjeckien ^→ sv
• Tagalogî: Czechia ^→ tl
• Tirkî: Çek Cumhuriyeti ^→ tr
• Ûkraynî: Чехія ^→ uk
• Weylsî: Gweriniaeth Tsiec ^→ cy
• Viyetnamî: Cộng hoà Czesk ^→ vi
• Yûnanî: Τσεχία ^→ el
• Yidîşî: טשעכיע ^→ yi