dijmin

 Binêre herwiha: dijmîn

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /dɪʒˈmɪn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: dij·min

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	dijmin	dijmin	dijmin
Îzafe	dijmina	dijminê	dijminên
Çemandî	dijminê	dijminî	dijminan
Nîşandera çemandî	wê dijminê	wî dijminî	wan dijminan
Bangkirin	dijminê	dijmino	dijminino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	dijminek	dijminek	dijminin
Îzafe	dijmineke	dijminekî	dijminine
Çemandî	dijminekê	dijminekî	dijmininan

Di cengan de dijmin bi çekan êrişî hev dikin.

dijmin mê û nêr

1. Kesên yan komên dijî hev şer dikin.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. Dewletên têkiliyên wan bi hev re xirab in.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. Kesa/ê kerbên wê / wî ji kesekê/î vedibin û dixwaze ziyanê bigihîniyê.
   • Bendeyê sadiq seher amancê reştûzên xwe kir
     Min bi qewlê dijminan dit ber xedengan bêsebeb
     Leşkerê qehr û xeman wê çûn hisara dil bikin' — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
   • Û dijminêd xwe heta li ser nimêjê jî lê didin û dikujin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 102, ISBN 9789944360678)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: دژمن‎

Herwiha

• dujmin
• humin
• men
• mengî
• mane
• raman
• ramanîn
• girmin
• hêmîn

Hevmane

• neyar

Dijmane

• heval
• hevbend
• hevpeyman
• hevrê
• dost
• yar
• hevalbend
• şirîk

Jê

• dijminahî
• dijminane
• dijminatî
• dijminî
• dijmintî
• dîn-dijmin

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *dus- (“xirab; dij”) + *ménos (“niyet, raman, fikir, hizir, hiş”) anku "niyetxirab", proto-îranî *dusmene-, hevreha duj-meneh- / duş-meneh ya avestayî, duşmen ya pehlewî, dişmen ya zazakî, دشمن‎ (duşmen) ya farisî, दुर्मन्मन् (dur-manmen) ya sanskrîtî, δυσ-μενής (dus-menos) (dijmin) ya yûnaniya kevn. Düşman ya tirkî û թշնամի (tişnemî) ya ermenî ji zimanên îranî ne. Hevreh: dij, dijwar, diz, zirr-

Werger

• Abxazî: аӷа (āγā), аҕа (āγā)
• Afrîkansî: vyand
• Alabamayî: ātikànko
• Albanî: shemër → sq m, armik → sq n, anmik n
• Almanî: Feind → de n, Feindin → de m, Gegner → de n, Gegnerin → de m
• Amharî: ጠላት (ṭälat)
• Apaçî:

  Apaçiya rojava: indaa

• Aramiya nû ya asûrî: ܕܸܫ̃ܡܸܢ‎ n an m (dižmin), ܒܥܸܠܕܒ݂ܵܒ݂ܵܐ‎ n (bʿildwāwā), ܒܥܸܠܕܒ݂ܵܒ݂ܬܵܐ‎ m (bʿildwāwtā)
• Aromanî: dushman n
• Astûrî: enemigu n, enemiga m
• Atong (Hindistan): bawbyl
• Avarî: тушман (tušman)
• Azerî: düşmən → az, yağı
• Başkîrî: дошман (došman)
• Batsbî: მასთხოვ (mastxov)
• Belarusî: во́раг n (vórah), праці́ўнік n (pracíŭnik), праці́ўніца m (pracíŭnica)
• Belûçî: دژمن‎ (dužman), دشمن‎ (dušman)
• Bengalî: শত্রু (śôtru), দুশমন → bn (duśmôn)
• Bîkoliya naverast: kaiwal
• Bretonî: enebour → br n
• Bulgarî: враг → bg n (vrag), неприя́тел n (neprijátel), неприя́телка m (neprijátelka), проти́вник n (protívnik), проти́вница m (protívnica), проти́вничка m (protívnička), душма́нин n (dušmánin), душма́нка m (dušmánka)
• Burmayî: ရန်သူ → my (ransu), ငြိုးသူရန်ဖက် (ngrui:suranhpak), ရန်ဖက် (ranhpak)
• Buryatî: дайсан (dajsan)
• Çeçenî: мостагӏ (mostaġ)
• Çekî: nepřítel → cs n, nepřítelkyně m, nepřítelka m
• Çerokî: ᏓᎾᏓᏍᎧᎩ (danadaskagi)
• Çîçewayî: mdani
• Çînî:

  Dunganî: дижын (diřɨn), дўшыман (dwšɨman)

  Mandarînî: 敵人 → zh (dírén), 仇敵 → zh (chóudí), 敵 → zh (dí)

• Çuvaşî: тӑшман (tăšman)
• Dalmatî: nemaic n
• Danmarkî: fjende → da g
• Endonezyayî: musuh → id, lawan → id
• Erebî: عَدُوّ‎ → ar n (ʿaduww), عَدُوَّة‎ m (ʿaduwwa)

  Erebiya misrî: عدو‎ n (ʿadu)

• Ermenî: թշնամի → hy (tʿšnami), ոսոխ → hy (osox)
• Esperantoyî: malamiko, malamikino
• Estonî: vaenlane → et
• Evenî: булэн (ʙulən)
• Evenkî: булэн (bulən)
• Farisî: دشمن‎ → fa (došman), خصم‎ → fa (xasm), عدو‎ → fa ('adu)
• Ferî: fíggindi n, óvinur n
• Fînî: vihollinen → fi
• Fransî: ennemi → fr n, ennemie → fr m

  Fransiya navîn: ennemy n

  Fransiya kevn: enemi n

• Friyolî: nimì n, inimì n
• Frîsiya bakur: Fiind g
• Gaelîka skotî: nàmhaid n, nàmh n
• Galîsî: inimigo → gl n, inimiga m
• Gotî: 𐍆𐌹𐌾𐌰𐌽𐌳𐍃 n (fijands)
• Gujaratî: દુશ્મન n (duśman), શત્રુ → gu n (śatru)
• Gurcî: მტერი (mṭeri)
• Hawayî: hoa paio
• Hawsayî: maƙiyi
• Hindî: दुश्मन → hi n (duśman), शत्रु → hi n (śatru), वैरी → hi n (vairī), द्वेषी → hi n (dveṣī), बैरी → hi n (bairī), विरोधी → hi n (virodhī), विपक्षी → hi n (vipakṣī), अरि → hi n (ari)
• Holendî: vijand → nl n, tegenstander → nl n
• Huişui hmongiya navendî: yeeb ncuab
• Îbranî: אוֹיֵב‎ n (oyév), שׂוֹנֵא‎ n (soné)
• Îdoyî: enemiko → io
• Îngilîziya kevn: fēond n
• Îngilîziya navîn: enemy, fo, feend
• Îngilîzî: enemy → en
• Îngriyî: viholain
• Înterlîngua: inimico
• Îrlendî: namhaid → ga n
• Îtalî: nemico → it n, nemica → it m
• Îzlendî: óvinur → is n
• Japonî: 敵 → ja (てき, teki, かたき, kataki), 仇敵 → ja (きゅうてき, kyūteki)
• Javayiya kevn: mungsuh
• Javayî: mungsuh → jv
• Kalmîkî: дәәсн (dääsn)
• Kannadayî: ಶತ್ರು → kn (śatru)
• Karaxanîdî: يَغىٖ‎ (yaɣï)
• Kaşûbî: warg n, wróg n
• Katalanî: enemic → ca n
• Keçwayî: awqa → qu
• Kirgizî: жоо → ky (coo), душман → ky (duşman)
• Kîngalî: සතුරා → si (saturā)
• Komî-permyakî: вӧрӧг (vörög)
• Koreyî: 적 → ko (jeok), 구적 → ko (gujeok), 원수 → ko (wonsu), 원쑤 → ko (wonssu)
• Korsîkayî: nemicu
• Kumikî: душман (duşman)
• Latgalî: īnaidnīks n
• Latînî: inimīcus n
• Latviyayî: ienaidnieks n, ienaidniece m, naidnieks n, naidniece m
• Lawsî: ສັດຕູ (sat tū)
• Lazî: დუშმენი (dušmeni), დუშმანი (dušmani)
• Lîtwanî: priešas → lt n, priešė m
• Lombardî: nemis
• Lueyî: ᦶᦉᧆᦏᦜᦴ (ṡaedṫhl̇uu)
• Luksembûrgî: feind
• Makedonî: непријател n (neprijatel), непријателка m (neprijatelka), душман n (dušman), душманка m (dušmanka)
• Malagasî: dovy → mg
• Malayalamî: ശത്രു → ml (śatru)
• Malezî: musuh → ms, lawan → ms, seteru
• Maltayî: għadu n
• Manksî: noid n
• Maorî: hoariri
• Maratî: शत्रू → mr n (śatrū)
• Mecarî: ellenség → hu
• Misrî: (ḫftj)
• Mokşayî: душман (dušman)
• Mongolî:

  Kirîlî: дайсан → mn (dajsan)

  Mongolî: ᠳᠠᠶᠢᠰᠤᠨ (dayisun)

• Napolîtanî: nemmìco n
• Navajoyî: anaʼí
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: Feend n, Feendin m, Fiend n, Fiendin m, Gegensmann n, Gegensfro m

• Nepalî: शत्रु → ne n (śatru), दुश्मन n (duśman)
• Normandî: enn'mîn n
• Norsiya kevn: fjándi n, fjándmaðr n, óvinr n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: fiende → no n, uvenn n

  Norweciya nînorskî: fiende → nn n, uven n, uvenn n

• Oksîtanî: enemic → oc n

  Oksîtaniya kevn: enemic n

• Oromoyî: diina
• Osetî: знаг (znag), фыдгул (fydgul)
• Osmanî: دشمن‎ (düşman), یاغی‎ (yağı)
• Oygurî: دۈشمەن‎ → ug (düshmen)
• Ozbekî: dushman → uz, xasm → uz
• Palî: sattu n
• Peştûyî: دوښمن‎ n (dux̌mán), دښمن‎ → ps n (dox̌mán)
• Plodîşî: Fient n
• Polonî: wróg → pl n, nieprzyjaciel → pl n, nieprzyjaciółka m, przeciwnik → pl n, przeciwniczka → pl m
• Portugalî: inimigo → pt n, inimiga → pt m
• Puncabî: ਦੁਸ਼ਮਣ n (duśmaṇ)
• Qazaxî: жау (jau), дұшпан (dūşpan), қас → kk (qas)
• Romagnolî: nemìg n
• Romanyayî: dușman → ro n, inamic → ro n, vrăjmaș → ro n, inamică m
• Rusî: враг → ru n (vrag), проти́вник n (protívnik), проти́вница m (protívnica), неприя́тель n (neprijátelʹ), неприя́тельница m (neprijátelʹnica), не́друг n (nédrug), во́рог n (vórog)
• Rusînî: во́рог n (vóroh)
• Samoayî: fili
• Sanskrîtî: अरि → sa n (ari), शत्रु → sa n (śatru), विपक्ष → sa n (vipakṣa)
• Santalî: ᱫᱩᱥᱢᱚᱱ (dusmôn)
• Sardînî: anemigu n
• Sebwanoyî: kaaway
• Sicîlî: nimicu → scn n, nemicu → scn n
• Sidamoyî: diina
• Sindhî: دشمن‎
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: нѐпријатељ n, непријатѐљица m, ду̏шман / ду̀шма̄н n, ду̏шманин n

  Latînî: nèprijatelj → sh n, neprijatèljica → sh m, dȕšman / dùšmān → sh n, dȕšmanin → sh n

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: врагъ n (vragŭ)

  Glagolîtîk: ⰲⱃⰰⰳⱏ n (vragŭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: ворогъ n (vorogŭ)
• Slovakî: nepriateľ n, nepriateľkyňa m, nepriateľka m
• Slovenî: sovražnik → sl n, sovražnica m
• Somalî: cadow
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: njepśijaśel n

  Sorbiya jorîn: njepřećel n, wróh n

• Spanî: enemigo → es n, enemiga → es m
• Sundanî: musuh
• Svanî: ამახვ (amaxv)
• Swahîlî: adui → sw 5/6
• Swêdî: fiende → sv g
• Şîngazîcayî: âdui
• Şorî: ырчы (ırçı), ӧштӱг (öştüg)
• Tacikî: душман → tg (dušman), аду → tg (adu), хасм (xasm)
• Tagalogî: kaaway
• Tamîlî: இரிஞன் → ta (iriñaṉ), சத்துரு → ta (catturu), சதேரன் → ta (catēraṉ), தெவ்வன் → ta (tevvaṉ), பகைவன் → ta (pakaivaṉ), பொருநன் → ta (porunaṉ), வேரியன் → ta (vēriyaṉ)
• Tayî: ศัตรู → th
• Telûgûyî: శత్రువు → te (śatruvu)
• Teteriya krîmî: duşman
• Teterî: дошман → tt (doşman), яу → tt (yau)
• Tigrînî: ጻላኢ (ṣalaʾi)
• Tirkiya kevn: 𐰖𐰍𐰃‎ (y¹ǧi /yaɣï/)
• Tirkî: düşman → tr, hasım → tr, yağı → tr
• Tirkmenî: duşman
• Tîbetî: དགྲ་བོ (dgra bo)
• Tokpisinî: birua
• Toxarî B: sāṃ
• Tuvanî: дайзын (dayzın)
• Udî: дуьшмаьн (düšmän)
• Ugarîtî: 𐎛𐎁 (ỉb), 𐎌𐎗𐎗 (šrr)
• Urdûyî: دشمن‎ n (duśman)
• Ûkraynî: во́рог n (vóroh), проти́вник n (protývnyk), проти́вниця m (protývnycja), супроти́вник n (suprotývnyk), супроти́вниця m (suprotývnycja), не́друг n (nédruh)
• Venîsî: nemigo → vec n, inimigo n
• Viyetnamî: kẻ thù → vi, kẻ địch → vi, địch → vi
• Volapûkî: neflen → vo
• Weylsî: gelyn → cy n
• Ximêrî: សត្រូវ → km (sɑtrɨw), ខ្មាំង → km (khmang)
• Yakutî: өстөөх (östööx)
• Yidîşî: פֿײַנד‎ n (faynd), שׂונא‎ n (soyne)
• Yorubayî: ọtá
• Yûnanî: εχθρός → el n (echthrós)

  Kevn: ἐχθρός n (ekhthrós)

• Zuluyî: izitha

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.