cûn

 Binêre herwiha: çûn

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /d͡ʒuːn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: cûn

Lêker

gurûn (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha:
RP. Niha
	ez	dicûm
	tu	dicûyî
	ew	dicû
	em, hûn, ew	dicûn
Fermanî	Yekjimar	bicû
	Pirjimar	bicûn
Rehê dema borî:
RP. Boriya sade
	min	cû
	te	cû
	wê/wî	cû
	me, we, wan	cû
Formên din: Tewandin:cûn

cûn lêkera xwerû, gerguhêz

1. Dan ber didanan, diran lê dan (tiştek çir yê hûr nebe, wek benîşt anku qajik).

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: جوون‎

Herwiha

• cûtin
• cûyan
• cûyîn
• cîn
• cîtin
• cwîn
• cwîtin
• cwîyîn

Bide ber

• çûn

Tewîn

Lêker:

-cû-

Jê

• cûyayî
• cûyî
• cûyok

Etîmolojî

Ji *proto-hindûewropî: *ģyeu- ("cûn, cûtin, gestin, gezandin, leq lê dan"), proto-îranî: *jyau- ("cûn, cûtin"), partî: j'w- ("cûn, cûtin"), pehlewî: jw- ("cûn, cûtin"), farisî: javīdan / jav- ("cûn, cûtin") ^{alfabeya arî}, kurdî: cûn, cûtin (-cû-) ("cûn, cûtin"), (zazakî: cawîten / caw- ("cûn, cûtin"), rusî: жевать (ževát’) ("cûn, cûtin"), îngilîzî: chew ("cûn, cûtin"), almanî: kauen ("cûn, cûtin") ,

Çavkanî: Cheung p.226 | Pokorny: 400
Hevreh: cênîk

Bi zaravayên din

• Kurmancî: cûn, cûtin
• Soranî: cwîn
• Zazakî: cawitene

Werger

• Afrîkansî: kou
• Almanî: abnagen → de, kauen → de, zerkauen → de
• Danmarkî: tygge
• Erebî: مضغ‎, قضم‎, ^?الزامة‎ (az-zāma), ^?الشعبة‎, ^?الصدر‎, ^?الفئة‎, ^?اللون‎
• Esperantoyî: maĉi → eo
• Farisî: جویدن‎ → fa, گون‎ → fa, ^?جویدن‎ → fa, ^?پینه‎ → fa, ^?تکه پارچه‎, ^?جوییدن‎ → fa, ^?نشخوار کردن‎ → fa, ^?وصله‎ → fa
• Ferî: tyggja
• Fînî: pureskella → fi
• Fransî: mâcher → fr
• Frîsî: kôgje
• Holendî: kauwen → nl
• Îdoyî: mastikar → io
• Îngilîziya kevn: ceowan
• Îngilîzî: chew → en, ^?daemon → en, ^?mastication → en, ^?range → en, ^?variety → en, ^?chewing → en, ^?gene → en, ^?germ plasm → en, ^?manducate → en, ^?masticate → en, ^?masticating → en, ^?munch → en, ^?buttercup → en
• Îtalî: masticare → it
• Katalanî: mastegar → ca
• Mayayiya yukatekî: hach’ik
• Oksîtanî: mastegar → oc
• Papyamentoyî: kou
• Portugalî: mascar → pt, mastigar → pt
• Rusî: жевать → ru (ževatʹ)
• Sirananî: kaw
• Spanî: mascar → es, masticar → es
• Tirkî: çiğnemek → tr, çiğneme → tr, ^?bakla kırı, ^?kırçıl → tr, ^?parça → tr

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	cûn	cûn
Îzafe	cûnê	cûnên
Çemandî	cûnî	cûnan
Nîşandera çemandî	wî cûnî	wan cûnan
Bangkirin	cûno	cûnino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	cûnek	cûnin
Îzafe	cûnekî	cûnine
Çemandî	cûnekî	cûninan

cûn nêr

2. (yên hinekî ji hev cuda) çeşît, core, texlîd, tewir, terz, newh

Herwiha

• cîn
• cwîn

Jê

• cûnandin
• cûnandî
• cûnîner
• cûnînerî
• cûninde
• cûnindetî
• cûnindeyî

Etîmolojî

Hevreha avestayî gewne- (reng; cûn, core), pehlewî gûn, farisî گون‎ (gûn). գոյն (goyn: reng) ya ermenî ji zimanekî îranî hatiye deynkirin. ܓܘܢܐ (gewna) ya aramî ji îranî hatiye wergirtin. Lê guherîna g>c bêşirove dimîne.

Pêguherane, dikare hevreha -ê- bibe ku di evistayî de wek "𐬫𐬀𐬊𐬥𐬀"(yewne) hatiye qeydkirin û di farisî de jî wek جن‎(cen) ku her du wateya "alî, rex, tenişt" didin. Herçiqas ev ji bo guherîna dengê y>c guncantir bibe jî (li şûna g>c, ku tenê di peyvên bi tesîra erebî de pêk tê; g'ên di serî de ên îranîkiya kevnar wek g dimînin), guherîna wateyê û hebûna peyvên heman awayî û hevwate ên di zimanên din ên îranî de vê bêencam dihêle.

Werger

• Afrîkansî: soort → af
• Albanî: lloj → sq
• Almanî: Dotterblume, Abart → de m, Art → de m, Gattung → de m, Schlag → de m, Sorte → de m, Spezies → de m
• Danmarkî: art → da, slags
• Erebî: نوع‎ → ar, فصيل‎
• Esperantoyî: speco → eo, specio → eo
• Ferî: slag
• Fînî: laji → fi
• Fransî: espèce → fr
• Gaelîka skotî: seòrsa
• Holendî: aard → nl, slag → nl, soort → nl
• Îngilîzî: species → en (2), kind → en, sort → en, type → en
• Îtalî: genere → it, specie → it
• Katalanî: sort → ca, espècie → ca
• Malezî: jenis → ms, macam
• Papyamentoyî: sorto
• Portugalî: espécie → pt (2), género → pt, jaez → pt, laia → pt, qualidade → pt
• Romanyayî: fel → ro
• Spanî: suerte → es, especie → es
• Swêdî: sort → sv
• Tagalogî: urì → tl, uri → tl
• Tirkî: çeşit → tr
• Yûnanî: γένος → el (génos)
• Zuluyî: umhlobo → zu

Rengdêr

cûn

1. çûr, sîs, spî, spîçole, spîçolkî, boz, sîxboz, cûnekî

Jê

• cûnekî
• cûnî
• cûnîtî
• cûntî

Werger

• Tirkî: sincabi → tr, kurşuni → tr