cîran

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /d͡ʒiːˈɾɑːn/
• Deng (Amed)^ⓘ
• Kîtekirin: cî·ran

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	cîran	cîran	cîran
Îzafe	cîrana	cîranê	cîranên
Çemandî	cîranê	cîranî	cîranan
Nîşandera çemandî	wê cîranê	wî cîranî	wan cîranan
Bangkirin	cîranê	cîrano	cîranino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	cîranek	cîranek	cîranin
Îzafe	cîraneke	cîranekî	cîranine
Çemandî	cîranekê	cîranekî	cîraninan

cîran

1. Kesên malên wan nêzî hev; kesên li nêzîkî hev dijîn.

   Hevmane: dirawse, cînar, hevsa, hemsa, hevsî, hemsî

   Em û ew cîran in. ― Mala me û ya wan nêzî hev e.

   • Mawer ke terh û bişkoyan
     Cîranê berg û lû'lûyan
     Ew 'er'er û selwa ciwan — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
   • Di nava ekradan de teklîf tunînin. Wekû tiştek lazim bibitin, û li mala cîranan ew tişt peyda bibitin, bilanî xweyî malê jî hazir nebitin, ew mirov bi diçitin û ew tiştê lazim buyî tînitin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 125, ISBN 9789944360678)
2. Welatên hevsinor, dewletên ku tixûb bi hev re heye.

   Hevmane: dirawse, cînar

   Rûsya bi axa xwe mezintirîn welatê cîhanê ye û bi çardeh dewletan re cîran e.

   Ereb, faris, ermenî û aşûrî cîranên me ne û yên herî kevin in, lê mixabin di bareya wêjeya wan de tiştekî nizanim ko bikaribim ya me û yên wan bidim ber hev.

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: جيران‎

Herwiha

• cînar

Jê

• (lêker) cîran bûn
• (lêker) cîran kirin
• (navdêr) cîranbûn
• (navdêr) cîrankirin
• (rengdêr) cîranbûyî
• (rengdêr) cîrankirî
• cîranane
• cîranî
• cîranîtî
• cîrantî

Etîmolojî

Ji erebî جيران‎ (cîran) ku forma pirjimar ya peyva جار‎ (car, “cîran”) e ku ji lêkera جار‎ (care, “li nêzîk bûn”) e. "Cînar" jî bi metatezê ji "cîran" peyda bûye. Îdiayên ku dibêjin "cîran/cînar" ji peyva "cî hatiye bêbingeh in: "Cî" (cih) di kurdî de maneya war/mekan/mesken bide jî, "-ran" yan "-nar" di peyva "cîran/cînar" de ti maneyan nade.peyva 'ran' bi wateya rex yan tenişt dide.

Di kurmancî de dirawsê ya soranî nayê bikaranîn. Di hin ferhengan de mirov hevsî jî dibîne ku li ber همسایه‎ (hemsayê) ya farisî hatiye çêkirin lê di axivîna gel de nehatiye tesbîtkirin.

Werger

• Abxazî: агәыла (āg°əlā)
• Afrîkansî: buurman n, buurvrou n
• Albanî: fqinj → sq n, fqije m, gjiton n, komshi → sq n
• Almaniya bilind a kevn: nāhgibūr
• Almaniya Pennsylvania: Nochber
• Almanî: Nachbar → de n, Nachbarin → de m
• Amamî-oşimayiya bakurî: 隣 (と゚なり, thonari)
• Amamî-oşîmayiya başûrî: 隣 (とぅない, tunai)
• Amharî: ጎረቤት (goräbet)
• Aramî:

  Îbranî: שבבא‎ n (šbābā’), שבבתא‎ m (šbābtā’)

  Siryanî: ܫܒܒܐ‎ n (šbābā’), ܫܒܒܬܐ‎ m (šbābtā’)

• Aromanî: vitsin n
• Astûrî: vecín → ast n, vecina → ast m
• Azerî: qonşu → az
• Baskî: aldameneko, auzokide
• Başkîrî: күрше (kürše)
• Bayerî: Nochbar, Nåchbår
• Belarusî: сусе́д n (susjéd), сусе́дка m (susjédka)
• Belûçî: ہمسایگ‎ (hamsáyag), ہمساہگ‎ (hamsáhag, hamsáhig)
• Bengalî: প্রতিবেশী (prôtibeśi)
• Bretonî: amezeg → br n, amezegez → br m
• Bulgarî: съсе́д → bg n (sǎséd), съсе́дка → bg m (sǎsédka), комши́я → bg n (komšíja), комши́йка m (komšíjka)
• Burmayî: အိမ်နီးချင်း → my (imni:hkyang:)
• Buryatî: хүршэ (xürše)
• Çeçenî: лулахо (lulaχo)
• Çekî: soused → cs n, sousedka → cs m
• Çînî:

  Kantonî: 鄰居 (leon⁴ geoi¹)

  Dunganî: линҗү (linžü), гибир (gibir)

  Mandarînî: 鄰居 (línjū), 比鄰 (bǐlín, bìlín)

  Minnanî: 厝邊 → zh-min-nan (chhù-piⁿ)

• Dalmatî: vičain n
• Danmarkî: nabo → da g
• Elfdalî: granne n
• Endonezyayî: tetangga → id
• Erebî: جَار‎ → ar n (jār), جَارة‎ → ar m (jāra)

  Erebiya misrî: جار‎ n (gār), جارة‎ m (gāra)

  Erebiya hîcazî: جار‎ n (jār), جارة‎ m (jāra)

  Erebiya fasî: جار‎ n (jār), جارة‎ m (jāra)

• Ermenî: հարեւան (harewan), դրացի → hy (dracʿi)
• Esperantoyî: najbaro → eo
• Estonî: naaber → et
• Farisî: همسایه‎ → fa (hamsâye)
• Ferî: granni n, nábúgvi n
• Fînî: naapuri → fi
• Fransî: voisin → fr n, voisine → fr m
• Friyolî: vicin n, vicìn n, prossim n
• Frîsiya bakur: näiber
• Gaelîka skotî: nàbaidh n
• Galîsî: veciño → gl
• Gotî: 𐌱𐌹𐍃𐌹𐍄𐌰𐌽𐌳𐍃 n (bisitands), 𐌲𐌰𐍂𐌰𐌶𐌽𐌰 n (garazna), 𐌲𐌰𐍂𐌰𐌶𐌽𐍉 m (garaznō), 𐌽𐌴𐍈𐌿𐌽𐌳𐌾𐌰 n (nēƕundja)
• Gurcî: მეზობელი → ka (mezobeli)
• Higaononî: silingan
• Hindî: पड़ोसी → hi n (paṛosī), पड़ोसिन m (paṛosin), हमसाया → hi n (hamsāyā)
• Holendî: buur → nl n, buurman → nl n, buurvrouw → nl m, buren → nl pj, nabuur → nl n
• Îbranî: שָׁכֵן‎ → he n (shakhén), שְׁכֵנָה‎ m
• Îdoyî: vicino → io, vicinulo, vicinino
• Îngilîziya kevn: nīehsta n, nēahġebūr n
• Îngilîziya navîn: neyghebour
• Îngilîzî: neighbour → en, neighbor → en
• Înterlîngua: vicino
• Îrlendî: comharsa m
• Îstriyotî: viseîn n
• Îtalî: vicino → it n, vicina → it m
• Îzlendî: nágranni → is n, nábúi → is n
• Japonî: 隣人 → ja (りんじん, rinjin), 隣の人 (となりのひと, tonari no hito), 近所の人 (きんじょのひと, kinjo no hito), 隣家の人 (りんかのひと, rinka no hito)
• Jejuyî: 이웃, 윳
• Kalalîsûtî: sanileq, eqqaamiu
• Kapampanganî: siping-bale
• Katalanî: veí → ca n, veïna → ca m
• Kikaiyî: 隣 (と゚ぅない, thunai)
• Kirgizî: коңшу (koñşu), кошуна (koşuna), көршу (körşu)
• Koreyî: 이웃 사람 (iut saram), 이웃 → ko (iut)
• Kunigamî: 隣 (とぅない, tunai)
• Latgalî: kaimiņs n, sābrys n
• Latînî: adcola n an m, accola n an m, vīcīnus n, vīcīna m
• Latviyayî: kaimiņš → lv n, kaimiņiene m
• Lawsî: ເພື່ອນບ້ານ (phư̄an bān)
• Lîtwanî: kaimynas → lt n, kaimynė m
• Lombardî: visin, vesin
• Luksembûrgî: Noper n, Nopesch m
• Makedonî: сосед → mk n (sosed), сосетка m (sosetka), комшија → mk n (komšija), комшика m (komšika)
• Malezî: jiran → ms, tetangga
• Maltayî: ġar n
• Manksî: naboo
• Maorî: tangata-noho-tata, kiritata
• Mecarî: szomszéd → hu
• Miyakoyî: 隣 (とぅなㇲ゙, tunaz)
• Mongolî:

  Kirîlî: хөрш → mn (hörš)

  Mongolî: ᠬᠥᠷᠰᠢ (körsi)

• Mwalî komorî: djirani
• Nedersaksî: Nahwer n
• Norsiya kevn: granni n, nábúi
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: nabo → no n

  Norweciya nînorskî: nabo n

• Oki-no-erabu: 隣 (とぅない, tunai)
• Okînawanî: 隣 (とぅない, tunai)
• Oksîtanî: vesin → oc n
• Oromoyî: ollaa
• Osmanî: قونشو‎ (konşu, komşu)
• Oygurî: قوشنا‎ (qoshna), خوشنا‎ (xoshna)
• Ozbekî: hamsoya → uz, qoʻshni → uz
• Papyamentoyî: bisiña
• Peştûyî: همسايه‎ m (hamsāya), ګاونډی‎ n (gāwanḍay)
• Piedmontîsî: vsin n
• Polonî: sąsiad → pl n, sąsiadka → pl m
• Portugalî: vizinho → pt n, vizinha → pt m
• Punjabi:

  Gurmuxî: ਗੁਆਂਢੀ n (guāṇḍhī), ਗਵਾਂਢੀ n (gavāṇḍhī), ਗੁਆਂਢਣ m (guāṇḍhaṇ)

  Şahmuxî: گَوانڈھی‎ n (gauاnḍhī), گُوَانڈھی‎ n (gūānḍhī), گَوَانْڈَھݨ‎ m (gauaاnḍhaṇ)

• Qazaxî: бастас (bastas), көрші (körşı), қоңсы (qoñsy)
• Romancî: vischin n, vischina m
• Romanyayî: vecin → ro n, vecină → ro m
• Rusî: сосе́д → ru n (soséd), сосе́дка → ru m (sosédka)
• Samiya bakurî: ránnjá, kránnjá
• Sanskrîtî: प्रतिवेशिन् → sa n (prativeśin)
• Sardînî: bichinu, bighinu, biginu, vichinu
• Sebwanoyî: silingan
• Sicîlî: vicinu → scn
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: су́сед n, су́сјед n, суседкиња m, сусетка m, суседа m, ко̀мшија n, ко̀мшиница m, комшикa m

  Latînî: súsed → sh n, súsjed → sh n, susedkinja m, susetka m, suseda m, kòmšija → sh n, kòmšinica → sh m, komšika m

• Skotî: neibour
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: сѫсѣдъ n (sǫsědŭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: сусѣдъ n (susědŭ)
• Slovakî: sused n, susedka m
• Slovenî: sosed → sl n, soseda m
• Somalî: jaar → so
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: sused n

  Sorbiya jorîn: susod n

• Spanî: vecino → es n, vecina → es m
• Swahîlî: jirani → sw 9/10, majirani → sw
• Swêdî: granne → sv g, nabo → sv g
• Şîngazîcayî: djirani 5 an 6
• Tabasaranî: гъунши (ġunši)
• Tacikî: ҳамсоя → tg (hamsoya)
• Tagalogî: kapitbahay → tl
• Tamîlî: அண்டை → ta (aṇṭai)
• Tayî: เพื่อนบ้าน → th
• Telûgûyî: పొరుగు → te (porugu)
• Teteriya krîmî: qomşu
• Teterî: күрше → tt (kürşe)
• Tigrînî: ጐረቤት (gʷäräbet)
• Tirkî: komşu → tr
• Tirkmenî: goňşy
• Tîbetî: གྲོང་པ (grong pa), ཁྱིམ་མཚེས (khyim mtshes)
• Toku-no-şîmayî: 隣 (とぅない, tunai)
• Tuvanî: кадызы (kadızı), кожазы (kojazı), кожа (koja)
• Urdûyî: ہَمْسایَہ‎ (hamsāya), پَڑوسی‎ n (paṛosī), پَڑوسن‎ m (paṛosin)
• Ûkraynî: сусі́д → uk n (susíd), сусі́дка → uk m (susídka), сусі́да → uk g (susída)
• Venîsî: vesin, visin, vexin
• Viyetnamî: láng giềng → vi, hàng xóm → vi
• Volapûkî: nilädan → vo, hinilädan → vo, jinilädan → vo
• Walonî: vijhén → wa n, vijhene → wa m
• Weylsî: cymydog n
• Ximêrî: អ្នកជិតខាង (nĕək cɨt khaang), មិត្តជិតខាង (mɨt cɨt khaang)
• Yaeyamayî: 隣 (とぅなりぃ, tunarï)
• Yakutî: ыал (ıal)
• Yidîşî: שכן‎ n (shokhn), שאָכן‎ n (shokhn)
• Yonagunî: 隣 (とぅない, tunai)
• Yoronî: 隣 (とぅない, tunai)
• Yorubayî: aládùúgbò
• Yûnanî: γείτονας → el n (geítonas), γειτόνισσα → el m (geitónissa)

  Kevn: γείτων n (geítōn)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Zazakî

Navdêr

cîran

1. cîran
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)